Ευτυχισμένο το 2009

Ο Σύλλογος εύχεται σε όλες και όλους ολόψυχα

ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ ΤΟ 2009

Καλά Χριστούγεννα και Χρόνια Πολλά

Ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης
"Ο Γεωργάκης Ολύμπιος"
σας εύχεται ολόψυχα
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ και ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

Ο Αη Βασίλης στη λέσχη μας

Στις 19 Δεκεμβρίου 2008, στις 8 μ.μ. το βράδυ, ο Αη Βασίλης θα έρθει στη λέσχη μας και θα μοιράσει δώρα στα παιδιά του Συλλόγου μας

Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ ΟΛΥΜΠΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1950 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

Κυριακή 7 Δεκεμβρίου 2008, ώρα 11.30 π.μ.,
στη λέσχη του Συλλόγου της Θεσσαλονίκης

Διάλεξη της συμπατριώτισσας Αννας Σαλαβάτη,
πτυχιούχου του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., η οποία παρουσιάζει την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μεταπτυχιακή της εργασία, την οποία εκπόνησε στον Τομέα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας & Λαογραφίας - Ειδίκευση Λαογραφίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, με τίτλο :

‘Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ ΟΛΥΜΠΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 1950 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ’

Η εν λόγω εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια των μεταπτυχιακών μου σπουδών στο τμήμα ιστορίας και αρχαιολογίας και συγκεκριμένα στον τομέα νεότερης και σύγχρονης ιστορίας με ειδίκευση τη λαογραφία και την κοινωνική ανθρωπολογία, στα πλαίσια της θεωρητικής ανανέωσης της πρώτης –παρεξηγημένης ομολογουμένως επιστήμης λόγω του αρχικού εθνικού της προσανατολισμού- από την εθνογραφική μέθοδο και τα εννοιολογικά εργαλεία της δεύτερης.
Στο Λιβάδι, στον τόπο καταγωγής του πατέρα μου, όπου και πέρασα τα καλοκαίρια των παιδικών μου χρόνων, ήρθα σ’ επαφή με παραδοσιακές πρακτικές και γνώρισα τη ζωή στην ύπαιθρο. Αφορμή λοιπόν για να επιλέξω το συγκεκριμένο θέμα στάθηκε η παραδοσιακή οικοτεχνία του χωριού, μια και τα εργόχειρα των γυναικών αποτελούσαν κυρίαρχη εικόνα στις αποθησαυρισμένες μνήμες μου. Στη συνέχεια, η υφαντική και οι υπόλοιπες γυναικείες τέχνες βρήκαν απήχηση στο ενδιαφέρον μου για το κοινωνικό φύλο και την πολιτισμική συγκρότηση των κοινωνικών ταυτοτήτων. Παρότι αρχικά δεν επιθυμούσα ένα αποκλειστικά γυναικείο θέμα, η αναφορά μου στο φύλο προέκυψε αναπόφευκτα από τη στιγμή που ήθελα να κάνω πλήρη χρήση των παρατηρήσεων και των βιωμάτων μου.
Σύμφωνα με τις ανθρωπολογικές προσεγγίσεις, το φύλο δεν είναι βιολογικό δεδομένο, αλλά υπόκειται σε κανόνες πολιτισμικούς, έχει δηλαδή πολιτισμικό περιεχόμενο και αποτελεί κοινωνική σχέση. Σύμφωνα μάλιστα με τη θεωρία της κοινωνικής κατασκευής(κονστρουκτιβισμού), το φύλο αποτελεί τόσο συμβολική προϋπόθεση της ταυτότητας των δρώντων υποκειμένων και όσο και κοινωνικό αποτέλεσμα της δράσης τους.
Οι ποικίλες δυσκολίες που συνάντησα κατά τη διεξαγωγή της επιτόπιας έρευνας ως προς την κουτσοβλαχική διάλεκτο, με την οποία δεν είμαι εξοικειωμένη, τη διαμονή μου στο σπίτι των θείων μου, την αμφίσημη ταυτότητά μου και την εμπλοκή μου σ’ αυτό που παρατηρούσα (η παρατήρηση του άλλου από τον εαυτό δεν είναι μονόπλευρη), μ’ έκανε να συνειδητοποιήσω ότι το ύφος της αφήγησής μου θα ήταν αναπόφευκτα προσωπικό και πως η δική μου εθνογραφική περιγραφή[1], κατασκευασμένη πολιτισμικά από τη δική μου ταυτότητα, δε θα αποτελούσε κατ’ ανάγκην τμήμα της κοινωνικής πραγματικότητας των Λιβαδιωτών (Geertz 2003: 26)[2].
Κατά τη διάρκεια της επιτόπιας έρευνάς μου στο Λιβάδι από το Μάρτιο έως το Σεπτέμβριο του 2005 είχα καθημερινή επαφή με άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 20 έως 90 ετών. Το μεγαλύτερο μέρος των πληροφορητών μου περιλαμβάνει γυναίκες που κατοικούν μόνιμα στο χωριό, είναι μητέρες και ζουν στα πλαίσια μιας διευρυμένης –σύνθετης οικογένειας. Οι περισσότερες, επίσης, έχουν ως βασική ενασχόληση τα οικιακά καθήκοντα, στα οποία συμπεριλαμβάνεται η εργασία στις οικογενειακού τύπου γεωργικές και κτηνοτροφικές επιχειρήσεις, και έχουν λάβει τη βασική μόρφωση της πρωτοβάθμιας (δημοτικής) εκπαίδευσης. Μόνο ένα μέρος από τις πληροφορήτριές μου, αυτές της τρίτης γενιάς, είναι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εργάζονται ως υπάλληλοι (δημόσιοι ή ιδιωτικοί), εκπαιδευτικοί κι ελεύθεροι επαγγελματίες στην δημόσια σφαίρα της έμμισθης απασχόλησης, είναι άγαμες και εξακολουθούν να ζουν κάτω από την πατρική στέγη.
Μολονότι, όπως προείπα, αρχικός στόχος της εργασίας ήταν οι γυναικείες παραγωγικές δραστηριότητες, ωστόσο, στην πορεία της έρευνας κατάλαβα ότι η ανάλυση της οικογενειακής δομής, των καταναλωτικών συνηθειών και της σχέσης των γυναικών με το σώμα τους ήταν απαραίτητες, μια και ο χώρος δράσης τους ήταν κατά κύριο λόγο το σπίτι. Το «σπίτι» για τους ντόπιους αποτελεί μετωνυμία της οικογένειας, ως αναπαραγωγικής και παραγωγικής μονάδας, γεγονός που διαχωρίζει ρητά τον ιδιωτικό και το δημόσιο χώρο ως τόπους κατασκευής της έμφυλης ταυτότητας.
Έτσι λοιπόν η έρευνα των παραπάνω πεδίων σε συνδυασμό απέδωσε τα εξής δεδομένα για την κοινωνική ζωή στο Λιβάδι κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες (πρώιμη περίοδο), από τα οποία προκύπτει ότι η διαφορετικότητα των φύλων αποτελεί ρυθμιστικό κανόνα, αν όχι κεντρική πολιτισμική παράμετρο, στην οργάνωση της κοινωνικής εμπειρίας των Λιβαδιωτών:
Συγκεκριμένα, η συγγένεια ήταν κατά κανόνα αμφιπλευρική με όρια σαφώς προσδιορισμένα, εντός των οποίων ένας άνδρας δεν μπορούσε να επιλέξει νύφη (απαγόρευση της αιμομιξίας). Ωστόσο, η ενδογαμία στα όρια του χωριού αποτελούσε ιδανικό κοινωνικό κανόνα για τους κατοίκους του.
Οι πιο στενοί πατροπλευρικοί συγγενείς (τρεις περίπου γενιές) αποτελούσαν τις γνωστές διευρυμένες πατριαρχικές οικογένειες, που ήταν οι μόνες οργανωμένες συγγενικές ομάδες με κοινή ιδιοκτησία και κοινή κατοικία. Η οικιακή ομάδα είχε αρρενογονικό χαρακτήρα και αποτελούσε συνάμα και παραγωγική μονάδα με αρχηγό του οίκου τον πατέρα, ο οποίος είχε τον κύριο λόγο στην οργάνωση της παραγωγής και στη διαχείριση της κοινής περιουσίας.
Ο γάμος ήταν, κατά συνέπεια, ανδροπατροτοπικός και τουλάχιστο μέχρι τη δεκαετία του ’60 συναπτόταν με προξενιό. Το μεταγαμήλιο, δηλαδή, καθεστώς, ήθελε τις γυναίκες να εγκαθίστανται στο σπίτι του γαμπρού. Κάθε οικογένεια επεδίωκε ν’ αποκτήσει πολλά παιδιά, κυρίως αγόρια, τα οποία αποτελούσαν το δεξί χέρι του πατέρα στις οικογενειακές επιχειρήσεις.
Σε ό,τι αφορά τις ασχολίες των γυναικών της πρώτης και της δεύτερης γενιάς των πληροφορητών μου, η ζωή τους ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τον ιδιωτικό χώρο του σπιτιού, μια και κατά κανόνα το δημοτικό σχολείο ήταν μόνο μία υποχρέωση ανάμεσα στις άλλες,. Τα κορίτσια από περίπου 6 ετών εκπαιδεύονταν στις χειρωνακτικές εργασίες (δουλειές του σπιτιού) και από 12 ετών στις οικιακές τέχνες. Σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, το παιχνίδι και η βόλτα απουσίαζαν εντελώς από την παιδική τους ηλικία: «Μας βάζανε κατευθείαν στις δουλειές, δεν μας είχαν για τα σοκάκια». Η επεξεργασία του μαλλιού, η τέχνη του αργαλειού και το πλέξιμο ήταν δραστηριότητες εκ των ων ουκ άνευ για μια κοπέλα. Παρ’ όλ’ αυτά, στο οικιακό πλαίσιο συμπεριλαμβανόταν και η δραστηριοποίηση των γυναικών στην οικογενειακή αγροτική επιχείρηση. Η εργασία τους, ωστόσο, όσο σημαντική κι αν είναι (π.χ. πατατοπαραγωγή = αποκλειστική ασχολία των γυναικών ), λογιζόταν από τους σπιτικούς ως «βοήθεια». Έτσι λοιπόν οι κυρίαρχες αντιλήψεις περί φύλου στο Λιβάδι αποστασιοποίησαν τις γυναίκες απ’ οποιαδήποτε οικονομική ή οργανωτική ευθύνη στους τομείς που εγγράφονταν εκτός σπιτιού.
Και αυτό γιατί, απώτερος σκοπός της γυναίκας ήταν να εκπληρώσει το φυσικό της προορισμό, να δημιουργήσει δηλαδή το δικό της «σπιτικό». Για να γίνει αυτό, έπρεπε να πληροί τις προϋποθέσεις μιας υποψήφιας νύφης, ικανής να προσελκύσει το ενδιαφέρον των προξενητάδων και των γαμπρών, όταν φθάσει σε ηλικία γάμου (περίπου 20-25 χρονών). Οι προϋποθέσεις αυτές αφορούσαν συγκεκριμένα στη συνεισφορά της υποψήφιας νύφης στο νέο νοικοκυριό ή αλλιώς στην «προίκα» της. Η προίκα ή τα προικιά απαρτίζονταν από μάλλινα υφαντά είδη, προϊόντα ως επί το πλείστον του αργαλειού, αφού το μαλλί ήταν το πιο πρόσφορο υλικό στο χωριό, λόγω του κτηνοτροφικού χαρακτήρα της κοινότητας. Η επεξεργασία του όμως ήταν πολύ απαιτητική και χρονοβόρα διαδικασία. Γι’ αυτό το λόγο, το να επενδύουν οι κοπέλες τον ελεύθερο χρόνο κατά τη διάρκεια της νιότης τους αποκλειστικά στην παραγωγή των κινητών αυτών αντικειμένων, θεωρούνταν τίμια εργασία. Επομένως, τα προικιά πέρα από την οικονομική τους αξία, ενσωμάτωναν επίσης την τιμιότητα και την εργατικότητα της νύφης, προσόντα ιδιαίτερης σημασίας για την οικιακή ομάδα στην οποία θα εισέλθει μετά το γάμο της.
Με την προετοιμασία της προίκας, μια μέλλουσα νύφη μάθαινε να παράγει αντικείμενα αξίας, πραγματοποιώντας ταυτόχρονα μια αξιόλογη επένδυση για μελλοντική κατανάλωση. Και αυτό γιατί, ο ιδανικός κοινωνικός κανόνας απαιτούσε από τη γυναίκα «να ζητάει όσο γίνεται λιγότερα» αγαθά κατανάλωσης από το σύζυγό της. Η παραδοσιακή οικιακή οικονομία υπαγόρευε τη συμπίεση των εξόδων και την αποταμίευση των εσόδων του οίκου. Επομένως, η άσκηση των γυναικών στις εμπειρικές τέχνες και τεχνικές αναπαριστά τη γυναικεία εξάσκηση στη στέρηση, στη δουλειά και στην εξοικονόμηση. Άλλωστε, οι γυναίκες δεν κατείχαν και δε διαχειρίζονταν χρήματα, πράγμα που σημαίνει ότι η αυτοπαραγωγή ήταν η βάση της γυναικείας κατανάλωσης: γυναίκα που δεν παράγει, δεν καταναλώνει. Με τον τρόπο αυτό, η γυναικεία κατανάλωση αποτελεί έκφραση του συλλογικού εαυτού της γυναίκας, στον οποίο οι προσωπικές της ανάγκες ταυτίζονται με τις οικιακές και οικογενειακές. Μια γυναίκα μέσα από την αυτοπαραγωγή καταναλώνει πρώτα για το σπίτι και την οικογένειά της κι έπειτα για τον εαυτό της. Βάσει αυτών, καλή νοικοκυρά είναι αυτή που από τη μια πλευρά, δεν έχει προσωπικά έξοδα και από την άλλη, διαχειρίζεται με τρόπο οικονομικό, δηλαδή με φειδώ, τις καταναλωτικές ανάγκες των μελών της οικογένειας και του σπιτιού της.
Το σπίτι επομένως αποτελούσε την κύρια μέριμνα μιας καλής νοικοκυράς, η οποία εκτός των άλλων ευθύνεται αποκλειστικά για την καθαριότητα και την τάξη του. Ωστόσο, η έμφαση στην καθαριότητα του σπιτιού δε συνεπαγόταν ανάλογη έμφαση και στην καθημερινή περιποίηση του σώματός τους. Μάλιστα, η εξωτερική εμφάνιση του εαυτού και του σπιτιού τους έρχονται σε εύγλωττη αντίθεση, γεγονός που εξηγεί η αντίληψη της συμβολικής εξίσωσης του καθαρού σώματος με τον ανήθικο χαρακτήρα.
Έτσι λοιπόν η γυναίκα φαίνεται ν’ αποκτά την ταυτότητά της σε σχέση πάντα με τον ιδιωτικό χώρο του σπιτιού και της οικογένειας. Μέσα στο σπίτι και σε σχέση με τους σπιτικούς επιτελούνταν συμβολικά και πρακτικά η θηλυκότητα της.
Στη σύγχρονη εποχή, η διευρυμένη οικογένεια με αρρενογονικό χαρακτήρα εξακολουθεί ν’ αποτελεί χαρακτηριστικό τύπο κοινωνικής οργάνωσης στο Λιβάδι. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται κάποιος βαθμός αποδιοργάνωσης αυτού του σχήματος, ανάλογος με την αποδιοργάνωση των πλαισίων της συγγένειας (δικοί δε θεωρούνται μόνο οι εξ αίματος συγγενείς).
Έτσι, ενώ ο γάμος εξακολουθεί να είναι ανδροπατροτοπικός, ο νέος τύπος οικογένειας που επιδιώκεται να επικρατήσει είναι η πυρηνική. Το ιδεώδες του αυτόνομου νοικοκυριού της πυρηνικής οικογένειας αποτελεί ευσεβή πόθο για τις περισσότερες νέες νοικοκυρές. Επίσης, μολονότι η αναπαράσταση της γυναίκας δεν απομακρύνθηκε σημαντικά από την προικισμένη «νύφη», ωστόσο, το περιεχόμενο της προίκας στα τέλη του 20ου αι. έχει υποστεί μια αξιόλογη τροποποίηση. Το ενδιαφέρον μετατοπίζεται από τα κινητά αντικείμενα στην πνευματική περιουσία που προσδίδει στις γυναίκες η μόρφωση. Το «πτυχίο» αποκτά αύξουσα σημασία τόσο για την κοινωνική θέση της νύφης όσο και του γαμπρού. Ανάλογα με την περίσταση, το προσόν της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης μπορεί να καταστήσει το γάμο με μία πτυχιούχο ως υπεργαμία. Οι σπουδές και η επερχόμενη πνευματική καλλιέργεια έχουν ως αποτέλεσμα οι κοπέλες να βιώνουν με νέους τρόπους της εμπειρία του εαυτού και του φύλου τους, με επιπρόσθετη συνιστώσα τα επαγγελματικά δικαιώματα της γυναίκας και την προοπτική της έμμισθης απασχόλησής τους.
Πέρα όμως από την ύπαρξη επαγγελματικής(= έμμισθης) προοπτικής, οι γυναίκες σήμερα διαχειρίζονται ένα σοβαρό μέρος του οικογενειακού προϋπολογισμού κι έχουν αποκλειστική δικαιοδοσία ως προς τα σχετικά μικρά κι επαναλαμβανόμενα έξοδα διαβίωσης της οικογένειας ή τα καταναλωτικά είδη εσωτερικού χώρου. Αυτό το αγαθό της κατανάλωσης έναντι της παραδοσιακής αποταμίευσης δίνει μορφή και περιεχόμενο στην ασυμφωνία των νέων με τη γενιά των γονιών τους. Τα είδη ρουχισμού, τα παιχνίδια και τα οικιακά είδη (π.χ. από τα πολυκαταστήματα του Hondos Center, Τhe Body Shop, Ikea, Jumbo), συγκεκριμένα, από την αστική αγορά καθιστούν ορατή την ασυμφωνία των δύο γενεών και την εγγράφουν στο χώρο. Έτσι, τα προϊόντα της πόλης προσφέρουν το έδαφος στις νέες νοικοκυρές, ούτως ώστε να προβούν σε μια σειρά κινήσεων, με σκοπό την έκφραση της αντίθεσή τους στο μοντέλο του λιτού καθεστώτος της διευρυμένης οικογένειας και τη διεκδίκηση των όρων της ύπαρξης και της συνύπαρξης με το σύζυγό τους. Με άλλα λόγια, οι καταναλωτικές επιλογές τους φανερώνουν τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιες χρησιμοποιούν τ’ αγαθά της πόλης, για ν’ αλλάξουν τη δυναμική των οικογενειακών σχέσεων.
Τέλος, αναθεωρημένη και διαφορετική σήμερα μοιάζει να είναι και η σχέση των νεότερων γυναικών του χωριού με το τακτικό και καθαρό σπίτι, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι δεν εξακολουθεί ν’ αποτελεί ξεχωριστή φροντίδα και αξία για τη νοικοκυρά. Ωστόσο, το σπίτι και η γυναίκα δεν ταυτίζονται πλέον σε απόλυτο βαθμό. Η αναλογία έχει, αναμφισβήτητα, χαλαρώσει. Η σύγχρονη γυναίκα στο Λιβάδι, αν και παραμένει εν πολλοίς αγρότισσα, ωστόσο, φροντίζει απαράμιλλα το σώμα και την εξωτερική της εμφάνιση (ατομικός εαυτός), όπως και το σπίτι της (συλλογικός εαυτός), αντιλαμβανόμενη διαφορετικά την έννοια του καθαρού και του ηθικά βρόμικου. Μ’ αυτόν τον τρόπο, εγκαινιάζει το γεφύρωμα των αλλοτινών αντίθετων άκρων υπό μία αναθεωρητική κριτική της γυναικείας τιμιότητας και αρετής.
Στα πλαίσια αυτά γίνεται κατανοητή η αναπαράσταση της γυναίκας ως αυτής που στη σημερινή εποχή «βγάζει γλώσσα», αρθρώνει δηλαδή λόγο και διεκδικεί τους όρους της υπόστασής της, σπάζοντας την πρότερη σιωπή της.
Ωστόσο, η διαφορετική αυτή εμπειρία του φύλου της δεν είναι απλή υπόθεση για τη γυναίκα. Βιώνεται από την ίδια συγκρουσιακά, αντιφατικά και πολύσημα. Για παράδειγμα, ακόμα κι αυτές οι κοπέλες που σήμερα έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους κι έχουν φιλοδοξίες να εργαστούν εκτός σπιτιού σ’ ένα «δημόσιο» επάγγελμα, δεν αποποιούνται τον κοινωνικά αναγνωρισμένο ρόλο της έγγαμης γυναίκας. Παρότι έτσι η πνευματική καλλιέργεια της γυναίκας αποτελεί συνδήλωση τόσο της εργατικότητάς της, όσο και του βιοτικού επιπέδου ζωής της επικείμενης οικογένειάς της, ωστόσο, θεωρείται αυτή που αναμφίβολα πρέπει να εγκαταλείψει τον επαγγελματικό στίβο, όταν δεν μπορεί να συνδυάσει την καριέρα με την οικογένεια. Η ιδανική κατάσταση για μια εργαζόμενη μητέρα προϋποθέτει το πλαίσιο οικογενειακής ζωής και εργασίας να μην αλληλοαναιρούνται, αλλά να βαίνουν παράλληλα… Επομένως, ενώ δείχνει ότι τολμά να κινηθεί αιρετικά απέναντι στην καθεστηκυία τάξη πραγμάτων, ταυτόχρονα, σπεύδει να δώσει όλα τα εχέγγυα υποταγής σ’ αυτήν, σύμφωνα με τις παραδοσιακές επιταγές και τις προδιαγραφές του ρόλου της. Ο κοινωνικός ρόλος της γυναίκας παραμένει στενά συνυφασμένος με το «φυσικό» της προορισμό.
Τα παραπάνω δεδομένα μου επέτρεψαν να σχολιάσω τα εξής για τη συγκρότηση της γυναικείας ταυτότητας στο Λιβάδι:
Ο κατά φύλα καταμερισμός της εργασίας φυσικοποιεί τις κοινωνικές σχέσεις ανάμεσα στα φύλα και αποτελεί συντελεστή στη δόμηση της κοινωνικής ταυτότητας. Έτσι, ο καταμερισμός της εργασίας αποτελεί πολιτική πράξη μεταφοράς και μετάδοσης στερεότυπων αντιλήψεων περί της ιεράρχησης των δύο φύλων. Ωστόσο, η υπό όρους ελεύθερη ατομική δράση, που αναπτύσσεται στα πλαίσια της κοινωνικής δομής, επιφέρει έστω και με αργό ή λανθάνοντα τρόπο μεταβολές στην εμπειρία των ταυτοτήτων και των φύλων, με αποτέλεσμα στο ίδιο κοινωνικό πλαίσιο να συνυπάρχουν αλλά και να συγκρούονται πολλαπλές και διαφορετικές οπτικές της ταυτότητας. Η περιορισμένη όμως ελευθερία, η οποία διέπει την ατομική πρωτοβουλία (ατομικές πρακτικές) αποτελεί τη βάση των υπό προϋποθέσεις αλλαγών στις σημασίες που αποδίδονται στις έμφυλες σχέσεις, ούτως ώστε οι όποιες μεταβολές να μην έρχονται σε ρήξη με τις παραδοσιακές έμφυλες αντιλήψεις, αλλά να τις μετασχηματίζουν με μια ευέλικτη προσαρμοστικότητα, γεγονός που -μου επέτρεψε να συμπεράνω- ότι εξασφαλίζει τη συνέχειά τους, τη μακρά τους διάρκεια.
[1] Όπου «περιγραφή», διάβαζε την κατά Geertz, «διάγνωση» (2003:38).
[2] O Geertz υποστηρίζει ότι τα όρια μεταξύ του περιεχομένου και του τρόπου με τον οποίο αυτό αναπαρίσταται, είναι δύσκολο να χαραχθούν στην πολιτισμική ανάλυση (2003: 28).

Διάλεξη της συμπατριώτισσας Αννας Σαλαβάτη

Κυριακή 7 Δεκεμβρίου 2008, ώρα 11.30 π.μ.,

στη λέσχη του Συλλόγου της Θεσσαλονίκης

Διάλεξη της συμπατριώτισσας Αννας Σαλαβάτη,

πτυχιούχου του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., η οποία θα παρουσιάσει την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μεταπτυχιακή της εργασία, την οποία εκπόνησε στον Τομέα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας & Λαογραφίας - Ειδίκευση Λαογραφίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, με τίτλο :

‘Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ ΟΛΥΜΠΟΥ

ΑΠΟ ΤΟ 1950 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ’

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΥΛΑΚΙΣΘΕΝΤΕΣ ΚΑΙ ΒΑΣΑΝΙΣΘΕΝΤΕΣ ΕΠΙ ΧΟΥΝΤΑΣ
ΛΙΒΑΔΙΩΤΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΑΣ

Θεσσαλονίκη 16/11/2008 – Μέγαρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης

Γιώργος Συνεφάκης – Πρόεδρος του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’

Αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, κυρίες και κύριοι

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από την ίδρυση του Συλλόγου μας, του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’, μαζί με τις άλλες εκδηλώσεις, στις οποίες οι περισσότεροι από εσάς μας τιμήσατε με τη συμμετοχή σας, το Δ.Σ. έκρινε ότι θα πρέπει να τιμήσει και τους συμπατριώτες μας της Θεσσαλονίκης και τα μέλη του Συλλόγου μας που βασανίστηκαν και φυλακίστηκαν κατά τη διάρκεια της 7χρονης δικτατορίας 1967-1974. Και υπάρχει ένας ιδιαίτερος συμβολισμός, ότι αυτή η εκδήλωση γίνεται στο Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, σε έναν χώρο που στεγάζει την Ιστορία της πόλης μας, τμήμα της οποίας είναι και οι σημερινοί τιμώμενοι συμπατριώτες μας και οι πράξεις τους
.
Τέσσερις είναι οι λόγοι που μας ώθησαν να οργανώσουμε τη σημερινή εκδήλωση :

1. Διότι πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι είναι οι μνήμες τους. Και ένας Σύλλογος σαν τον δικό μας, με 100 χρόνια ζωής και χιλιάδες ανθρώπους που πέρασαν από τις γραμμές του, έχει αποκτήσει πλέον μία συλλογική μνήμη, που έχουμε την υποχρέωση και να την διαφυλάξουμε και να την μεταδώσουμε στους νεότερους. Κι επειδή ζούμε σε περίεργες εποχές, όπου την μνήμη μας το σύστημα τείνει να την θεωρήσει ως κοινωνικό και πολιτικό μειονέκτημα, ενώ την αμνησία την επιδιώκει και την χρησιμοποιεί ως υπόστρωμα για διεργασίες επιβολής και εδραίωσης μιάς νέας τάξης πραγμάτων, οι μνήμες μας πλέον είναι τα τιμαλφή της ιστορίας μας, είναι τελικά η γνώση μας, είναι τελικά οι αλήθειες μας. Γιατί η α-λήθεια, με το άλφα στερητικό μπροστά, είναι η μη λήθη μας, η μνήμη μας δηλαδή για ό,τι συνέβη στον τόπο μας και στις γενειές μας.

2. Διότι πιστεύουμε πως ένας Σύλλογος σαν το δικό μας, θεωρεί την διατήρηση της παράδοσης του τόπου μας, όχι ως μία διαδικασία που αρχίζει και τελειώνει με συνεχώς επαναλαμβανόμενες ακουστικοχορευτικές μιμητικές αναπαραστάσεις κάποιων στιγμών του παρελθόντος, ή με περιστασιακές νεκραναστάσεις παλαιών εθίμων. Είναι η συνείδηση της ύπαρξης του παρελθόντος μέσα στο παρόν. Η διατήρηση της παράδοσης είναι η ανάδειξη των αξιών που η ίδια η παράδοση εμπεριέχει και η λειτουργία των αξιών αυτών ως αντισωμάτων κατά της ισοπεδωτικής λογικής των εμπορευματικών προτύπων ζωής, τα οποία η παγκοσμιοποίηση προσπαθεί να επιβάλλει, εις βάρος της ξεχασμένης και αγραναπαυμένης μας Ρωμιοσύνης.


3. Διότι πάντοτε ο πληθυσμός του Λιβαδίου Ολύμπου και κατ’ επέκταση και τα μέλη του Συλλόγου μας, κατά μεγάλη πλειοψηφία, συμμετείχαν ενεργά σε όλους τους εθνικούς απελευθερωτικούς αγώνες, υπερασπιζόμενοι τις εθνικές πατριωτικές αρχές της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

4. Διότι εάν ως πολιτισμός νοείται το σύνολο των πνευματικών επιδόσεων και επιτευγμάτων του ανθρώπου στις τέχνες, στις επιστήμες, στους θεσμούς, στο δίκαιο κτλ., η δημοκρατία και το δημοκρατικό πολίτευμα είναι το κέλυφος μέσα στο οποίο τα επιτεύγματα αυτά μπορούν να ευδοκιμήσουν και να αναπτυχθούν προς όφελος των πολιτών. Επομένως η προάσπιση, η υπεράσπιση και η ενδυνάμωση της δημοκρατίας, ο πατριωτισμός δηλαδή, είναι πολιτισμός. Οι δε προσωπικές θυσίες στο όνομα του πατριωτισμού και της Δημοκρατίας, είναι τελικά δείγμα υπέρτατης Πολιτιστικής συνείδησης, με το Π κεφαλαίο, δηλαδή ένα δείγμα μιάς διαχρονικής ανθρώπινης αξίας, την οποία όλοι μας πρέπει να ενστερνιζόμαστε και να εμφυσούμε στους νεότερους.

Στο πλαίσιο λοιπόν του εορτασμού των 100 χρόνων από την ίδρυση του Συλλόγου μας, το Δ.Σ. του Συλλόγου μας, ενέταξε και την σημερινή εκδήλωση, μία εκδήλωση ‘δύσκολη’ θα λέγαμε, μία εκδήλωση που ίσως ταράζει τα νερά του συνειδησιακού μας εφησυχασμού, μία εκδήλωση που ξεσκονίζει μνήμες θαμμένες στο διάβα του χρόνου, μία εκδήλωση που ξεφεύγει από τα στερεότυπα των κλασσικών πανηγυρικών γενεθλίων και ιωβηλαίων, μία εκδήλωση προς τιμήν μιάς μνήμης που πάει να χαθεί μέσα στην παραζάλη της εποχής. Μιάς μνήμης που ως φορέας ευγενών ιδεών ενδεχομένως να μην πολυχρειάζεται σε μία εποχή γνωστικής αποστήθισης και επιδερμικής παπαγαλίας της επίσημης ή και της καθεστηκυίας ιστορίας, μιάς μνήμης που τείνει επισήμως να εκφυλιστεί σε πομπώδεις και γενικόλογες ανακοινώσεις, σε στιγμιαίες και τυπικές αποτίσεις φόρων τιμής (αύριο εξ άλλου γιορτάζεται και το Πολυτεχνείο και ξέρουμε πώς θα κανιβαλιστεί τηλεοπτικώς πάλι), μιάς μνήμης που εμείς τουλάχιστον δεν θέλουμε να αποστειρωθεί και να χάσουμε τα νοήματά της.
Είμαστε επομένως σήμερα όλοι μας εδώ, για να τιμήσουμε κάποιους συμπατριώτες και μέλη του Συλλόγου μας, οι οποίοι, τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι και διότι ‘δεν συνεμορφώθησαν προς τας υποδείξεις’ κατά την μαύρη περίοδο της 7χρονης δικτατορίας, φυλακίστηκαν, εκτοπίστηκαν και βασανίστηκαν για τα δημοκρατικά τους φρονήματα, για τις ιδέες τους, για την ακεραιότητα των πεποιθήσεών τους. Τελικά οι άνθρωποι αυτοί, ταλαιπωρήθηκαν, φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν για τον Πολιτισμό τους και τα ιδεώδη τους.
Το Δ.Σ. του Συλλόγου μας ζήτησε τη βοήθεια κάποιων ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα της 7ετίας από μέσα (εννοούμε μέσα από τις φυλακές), ώστε να έχει έναν όσο το δυνατόν πληρέστερο κατάλογο των συμπατριωτών και μελών μας που υπέστησαν αυτές τις απάνθρωπες διώξεις. Βρήκαμε τελικά 13 πρόσωπα, αν και πιστεύουμε πως είναι και άλλοι αφανείς, που για δικούς τους λόγους ακόμη σιωπούν.
Πολλοί από τους σημερινούς τιμωμένους συμπατριώτες μας, με περισσή ντροπαλοσύνη και με περισσή σεμνότητα, σχεδόν δυσφόρησαν, όταν προσεκλήθησαν να συμμετάσχουν στη σημερινή ημερίδα. Χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουμε πιεστικά και να εξαντλήσουμε όλη μας την πειθώ, για να τους έχουμε σήμερα εδώ, παρά τα προβλήματα υγείας που οι περισσότεροι έχουν.

Αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, κυρίες και κύριοι

Έχουμε σήμερα εδώ μαζί μας, τους σεμνούς πατριώτες και πατριώτισσες με το Π κεφαλαίο:
1. Ασπασία Καρρά-Μαραβέα
2. Κίμωνα Καρρά
3. Λίτσα Καρρά-Κακαμάκα
4. Οικογένεια Κώστα Καρρά
5. Βασίλη Μάστορα
6. Γιώργο Μάστορα
7. Τάκη Καρανίκα
8. Τάσο Καζλάρη
9. Πόπη Καζλάρη-Παπαστεργιάδη
10. Βασίλη Μπάμπα
11. Μιχάλη Σπυριδάκη
12. Γιάννη Τριάρχου
13. Τιμολέοντα Φακαλή

Οι συμπατριώτες μας αυτοί, εργάτες του πνεύματος και του σώματος, μας τιμούν με την παρουσία τους και ήρθαν όχι τόσο για να τους τιμήσουμε, αλλά για να μας τιμήσουν αυτοί με τη σεμνότητά τους για τα 100 χρόνια του Συλλόγου μας. Και ήρθαν για να μας μεταφέρουν ένα μήνυμα μνήμης. Ένα μήνυμα ελευθερίας, ένα μήνυμα δημοκρατίας, ένα μήνυμα αισιοδοξίας, ένα μήνυμα αξιοπρέπειας, ένα μήνυμα πολιτισμού Ένα μήνυμα που απευθύνεται σε όλους μας αλλά κυρίως στους νεότερους. Και το μήνυμα αυτό, τον πολιτισμό αυτόν, τον πλήρωσαν με πολύχρονες ταλαιπωρίες, φυλακίσεις και βασανιστήρια.

Θα προσπαθήσω συνοπτικά να παραθέσω τα γεγονότα της εποχής εκείνης, δίδοντας ευκαιρία να τα ανασύρουμε από τη μνήμη μας οι παλαιότεροι και να τα αποτυπώσουν οι νεότεροι.

Το πρωί της 21ης Απριλίου 1967 η Ελλάδα ζούσε κάτω από ένα στρατιωτικό, δικτατορικό καθεστώς. Μία ομάδα ανωτέρων αξιωματικών, υπό τις ευλογίες, την στήριξη και τις παροτρύνσεις των ΗΠΑ και της CIA, κατέλυσε το δημοκρατικό καθεστώς και την εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας και επέβαλε μία στυγνή δικτατορία, παραβιάζοντας τους όρκους τους περί υπακοής εις το Σύνταγμα της Ελλάδας, αναστέλλοντας όλα τα άρθρα που αφορούσαν τις προσωπικές ελευθερίες των πολιτών και απλώνοντας ένα πέπλο τρόμου σε όλη την χώρα. Ελάχιστα έως μηδαμινά μας παρηγορεί το ότι 30 χρόνια μετά, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, αυτός ο Δημοκρατικός πλανητάρχης, αυτός ο εξαγωγέας της ειρήνης στα Βαλκάνια μέσω των βομβών, των καταστροφών και του διαμελισμού της τότε Γιουγκοσλαυίας, ζήτησε δημόσια συγγνώμη για την συμβολή της χώρας του στην δικτατορία, κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα.
Η δικτατορία διήρκεσε 7 χρόνια. Τα αποτελέσματα της 7ετίας αυτής είναι γνωστά (εκατοντάδες πατριώτες νεκροί, χιλιάδες πατριώτες στα ξερονήσια και το 40% της Κύπρου υπό τουρκική κατοχή). Πικρές οι αναμνήσεις. Χιλιάδες ταλαιπωρήθηκαν όλη εκείνη την περίοδο. Βασανιστήρια, εξορίες, άτυπες εκτελέσεις, διωγμοί, δίκες και καταδίκες ήταν στην ημερήσια διάταξη, με κορωνίδα εκείνο το διαβόητο «αποφασίζομεν και διατάσσομεν», που στέγασε και επαύξησε όλη την αυθαιρεσία που είχε καθιερώσει το ως τότε μετεμφυλιακό καθεστώς.
Όσοι είχαν την ατυχία να ζήσουν την περίοδο εκείνη και να βιώσουν τα δεινά που επισώρευε μέρα με τη μέρα η δικτατορία, γνωρίζουν πλέον τι ήταν εκείνο που προκάλεσε τη λαίλαπα. Δεν ήταν μόνον ο διχασμός του πολιτικού κόσμου και η ψυχροπολεμική Αμερική. Ήταν και τα Ανάκτορα και η αποστασία και όσοι υπηρέτησαν και τους δύο αποσταθεροποιητικούς παράγοντες που οδήγησαν τη χώρα σε μια από τις χειρότερες περιόδους της νεότερης Ιστορίας της, με αποκορύφωμα την τραγωδία της Κύπρου. Να μην ξεχνάμε, πάντως. Υπήρξε και η «άλλη πλευρά», η οποία βολεύτηκε με τη δικτατορία, είτε επειδή ταυτιζόταν με τις επιλογές της και με όσα συμβόλιζε για τη Δεξιά της εποχής, είτε επειδή η δικτατορία ανέδειξε τα τυχοδιωκτικά της ένστικτα και προσέφερε σ' αυτήν γην και ύδωρ για να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα.
Στρατός, Εκκλησία, Αστυνομία, αλλά και μερίδα του αποκαλούμενου πνευματικού κόσμου σε όλες τις εκδοχές του και της ακαδημαϊκής κοινότητας, αποτέλεσαν τα στηρίγματα του δικτατορικού καθεστώτος και αποκόμισαν κέρδη, άλλα πρόσκαιρα που καταργήθηκαν ή αχρηστεύθηκαν με την κατάρρευση της δικτατορίας, άλλα μονιμότερα, κυρίως στον επιχειρηματικό τομέα. Πολλοί έθεσαν τότε τα επιχειρηματικά τους θεμέλια και αρκετοί κατάφεραν να παρατείνουν την οικονομική τους εξουσία ως τις μέρες μας.
Για καθολική αντίσταση στη δικτατορία μιλούν συνήθως πολλοί. Πρόκειται για υπερβολή, αφού η μεγάλη πλειοψηφία είχε μείνει σιωπηλή. Είναι αλήθεια ότι την ανέχτηκε το μεγαλύτερο μέρος του κοινωνικού και οικονομικού κατεστημένου του τόπου. Η απριλιανή χούντα, όμως, ποτέ δεν απέκτησε λαϊκό έρεισμα, γι' αυτό και ποτέ δεν τόλμησε -έστω και μία- δημόσια ανοιχτή συγκέντρωση. Προσωπικές συνθήκες, ο φόβος για τις πιθανές επιπτώσεις και η τάση για υποταγή στην οποιασδήποτε μορφής νομιμότητα, καθήλωσαν τους περισσότερους στην ασφάλεια που τους προσέφερε η αποχή από κάθε επικίνδυνη αντίδραση. Ανθρώπινες αδυναμίες, που με την πάροδο των ετών έχασαν κάθε ουσιαστική τους αξία.
Η μαζική λαϊκή διαμαρτυρία που ξεκίνησε με την διαδήλωση στην κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου του 1968, θα επαναληφθεί το 1973 στο μνημόσυνο για τα πέντε χρόνια από τον θάνατο του Γεωργίου Παπανδρέου και θα συνεχιστεί τις επόμενες μέρες στο Πολυτεχνείο, όπου η εξέγερση θα είναι η κορυφαία αντιδικτατορική εκδήλωση. Ο απλός λαός δεν ανέχθηκε, ούτε συμβιβάστηκε. Αντί του εξευτελισμού με υπηρεσία στη χούντα, οι νέοι της εποχής προτιμούσαν τη μετανάστευση. Στη χουντική επταετία μετανάστευσαν στο εξωτερικό 1.022.188 Έλληνες. Από αυτούς οι 434.944 μόνιμα και 587.244 προσωρινά. Και επρόκειτο για δημοκρατικούς πολίτες, όπως αποδεικνύεται από τις μεγάλες αντιδικτατορικές εκδηλώσεις που οργάνωναν οι μετανάστες σε ευρωπαϊκές και άλλες χώρες. Το γιατί δεν οργανώθηκε από τον λαό ένοπλη αντίσταση στη δικτατορία: Κατ' αρχάς δεν υπήρχε καμία προετοιμασία, αλλά ούτε υπήρχαν και ερείσματα από δημοκρατικούς μέσα στον στρατό και στο κράτος. Από τη δικτατορία Μεταξά το 1936 έως και τη χούντα, το κράτος ήταν μονοκομματικό και μάλιστα ελεγχόμενο από ένα πανίσχυρο παρακράτος. Ο λαός γνώριζε ότι ένοπλη αντίσταση θα οδηγούσε σε αιματοχυσία και σε νέο εμφύλιο. Και είχαν περάσει μόλις 18 χρόνια από την προηγούμενη εμφύλια σύγκρουση.
Ποιοί, όμως, ανέχτηκαν τη δικτατορία; Την ανέχτηκε η άρχουσα τάξη, δηλαδή οι παράγοντες που στήριζαν το μετεμφυλιακό κράτος, το Στέμμα, ο Στρατός, η πολιτική της ηγεσία, η ιθύνουσα τάξη, ο Τύπος. Και αυτή, όμως, η Δεξιά που ήθελε δικτατορία και όχι εκλογές, γρήγορα κατάλαβε ότι την εξουσία κατέλαβε το τέρας του παρακράτους, το οποίο αυτή είχε εκθρέψει.
Το νεοελληνικό δράμα άρχισε αμέσως μετά το τέλος του πολέμου και κορυφώθηκε με τον εμφύλιο, το καθεστώς του οποίου συνεχίστηκε και μετά τη λήξη του. Ήταν ένα καθεστώς διχασμού και αστυνόμευσης των φρονημάτων, με φακέλους, διωγμούς και αποκλεισμό μεγάλου μέρους πολιτών από τη δημόσια ζωή αλλά και από το δικαίωμα εργασίας στο Δημόσιο και στον ευρύτερο τομέα, τον ελεγχόμενο από το κράτος.
Η απριλιανή δικτατορία έβγαλε στο φως όλες τις δυνάμεις του παρακράτους, που δρούσαν στο σκοτάδι. Έδειξε ότι ο Στρατός δεν ελεγχόταν από την πολιτική εξουσία ούτε από τη «νόμιμη» ηγεσία του ούτε από το Παλάτι, αλλά από μία ομάδα συνωμοτών, που είχε απλώσει παντού τα πλοκάμια της. Το ίδιο συνέβαινε και με την Αστυνομία. Δυστυχώς, όμοιο φαινόμενο είχαμε και στο «οχυρό της δημοκρατίας», δηλαδή στη Δικαιοσύνη. Οι κορυφαίοι λειτουργοί έσπευσαν αμέσως να δεχθούν υπουργικά αξιώματα στην κυβέρνηση της χούντας και ο κορυφαίος -ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου Κων. Κόλλιας- έγινε «πρωθυπουργός». Οι ύποπτοι, δηλαδή οι δημοκρατικοί, που ήταν μέσα στο οχυρό και αντιστέκονταν, αποκεφαλίστηκαν λίγους μήνες αργότερα. Παρόμοια στηρίγματα είχε το παρακράτος και στα πανεπιστήμια και στην Εκκλησία και σε όλους τους μηχανισμούς του κράτους. Όλοι οι θεσμοί ήταν βαθιά διαβρωμένοι ή μπλοκαρισμένοι, γι' αυτό και δεν εκδηλώθηκε αντίσταση.
Τι άφησε πίσω της η δικτατορία; Άφησε διαβρωμένους θεσμούς, πέρα από την τραγωδία της Κύπρου, αλλά και μια γενικότερη πτώση αξιών. Σοβαρή προσπάθεια αποκατάστασης του κύρους των θεσμών, δυστυχώς, δεν έγινε. Αυτό φαίνεται από την τεράστια έκταση της διαφθοράς και την αδυναμία των κομμάτων να την αντιμετωπίσουν. Η ντροπή της 21ης Απριλίου ας μείνει ανεπανάληπτη ιστορική ανάμνηση. Η καταισχύνη της Ελλάδας ας γίνει μάθημα για το μέλλον. Ας αντλήσουμε κι ένα δίδαγμα : Η σύνδεση πολιτικής εξουσίας και λαϊκής βούλησης και ο απόλυτος σεβασμός των δικαιωμάτων του ανθρώπου -όλων των ανθρώπων και όλων των δικαιωμάτων- μας προστατεύουν από την τυραννία, αλλά και από τη γελοιοποίηση.
Μας προστατεύουν από γελοία αποφθέγματα του Παττακού, που και αυτός όπως και οι άλλοι πραξικοπηματίες, εβίαζαν ακόμη και την ελληνική γλώσσα. Ρήσεις όπως ‘Ο εγκαταλελειμμένος ελληνικός αγρός αναμένει το πότισμα από το ύδωρ της ελληνοχριστιανικής πηγής’ ή όπως ότι ‘Η μέθοδος δια την πορείαν μας προς το ιδανικόν είναι να συρρικνώσωμεν το στοιχείον του ψυχισμού από το τρίπτυχον της προσωπικότητάς μας και εν ψυχρώ απολύτως, με οδηγόν τον λόγον, να τοποθετήσωμεν τον εαυτόν μας εις την α΄ ή β΄ θέσιν του διπτύχου’, δείχνει πέραν των άλλως και την ψυχική διαταραχή των ανθρώπων εκείνων.

Ένα ακόμη εγκληματικό «προϊόν» της χουντικής επταετίας. Ειδικότητα . βασανιστής

Πώς γίνεται ένας βασανιστής; Καίριο ερώτημα, που προέκυψε μετά την πτώση της χούντας, όπου κάποια από αυτά τα ανθρωποειδή οδηγήθηκαν στη Δικαιοσύνη (για να «καθαρίσουν» με σχετικά ελαφριές ποινές). «Από ποιους Έλληνες στρατολογήθηκαν οι χιλιάδες βασανιστές των Ελλήνων;» αναρωτιέται η Λιλή Ζωγράφου. Ο κλέφτης, ο ληστής, ακόμα κι ο φονιάς έχουν να προβάλουν κάποιο άλλοθι. Το άλλοθι του βασανιστή, που καταπονεί έναν συνάνθρωπό του, ο οποίος προσωπικά δεν του έχει κάνει τίποτα, ποιό είναι; Η επιστήμη έχει βέβαια τις εξηγήσεις, οι οποίες ωστόσο δεν απαλλάσσουν τον σκεπτόμενο άνθρωπο από το δέος για το κτήνος που ενδεχομένως κρύβει μέσα του ο πλησίον ή και ο ίδιος, και περιμένει την κατάλληλη στιγμή να εκδηλωθεί. Είναι γεγονός πως τα βασανιστήρια των ναζί ωχριούν μπροστά στα βασανιστήρια των δικών μας βασανιστών. Αν εξαιρέσουμε τα κομφόρ της ομαδικής εξόντωσης που διαθέτανε τα γερμανικά στρατόπεδα, εμείς ξεπεράσαμε σε θηριωδία τους ναζί, επισημαίνει στο ίδιο βιβλίο η Ζωγράφου. Και προσθέτει: Πώς φτάσαμε εκεί; Με ποιον τρόπο, με ποια μέσα νικήσαμε την ανθρωπιά του Ρωμιού; Με ποια επιχειρήματα στραγγαλίσαμε το φυσικό συναισθηματισμό του; Πώς τον μεταβάλαμε από γείτονα, συγγενή, κουμπάρο, σε σαδιστή ψύχραιμο, σε βασανιστή, όχι ξένων εισβολέων, όχι αλλόγλωσσων κι αλλόθρησκων; Είδε κανείς, διάβασε πουθενά, πως κάποιος ανησύχησε; Ζητήθηκε από κάποια άτομα ή επιτροπή να γίνει μια έρευνα, μια μελέτη, προκειμένου να πληροφορηθεί υπεύθυνα το κράτος τι συνέβη στην Ελλάδα αυτά τα επτά χρόνια; Από πού μας ήρθε ο βασανιστής; Ποιος τον έφτιαξε; Ποιος τον πρόσφερε στο έγκλημα; Ήταν από φυσικού του σαδιστής, αιμοβόρος; Και ζούσε δω, στα περίχωρα; Στη γαλήνια κι αδιατάραχτη ελληνική επαρχία μας; Οι Έλληνες βασανιστές σε τι πίστεψαν, δολοφονώντας κι εξουδετερώνοντας άλλους Έλληνες συμπατριώτες τους; Εν ονόματι ποιού ιδανικού; Και πού είναι, αλήθεια, ο χριστιανισμός μιας χώρας, που, ξοφλά με ανθρωποθυσίες, για να εξουδετερώσει, τάχα, τον κίνδυνο του κομμουνισμού, που απειλεί τις χριστιανικές αρχές της ελληνικής οικογένειας και την ηθική της χριστιανικής νεολαίας; Πού ήταν η Ελληνική Ορθόδοξος Εκκλησία στην περίοδο της εγκληματικής επταετίας; Άκουσε ή διάβασε κανείς φωνή διαμαρτυρίας να βγαίνει από ιερατικά χείλη, με μοναδική εξαίρεση τον Γεώργιο Πυρουνάκη; Αναρωτιέται η μεγάλη μας συγγραφέας.
Εξ άλλου και ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, την ώρα που βασανίζονταν οι πατριώτες, εδήλωσε ότι αυτός μελετούσε τον Λόγο του Θεού και δεν άκουσε ούτε κατάλαβε τίποτε.
Σε αυτή την ιδιότυπη και κατασκευασμένη κάστα ανθρώπων-βασανιστών και στα χέρια τους, έπεσαν πολλοί πατριώτες, ορισμένους από τους οποίους σήμερα τιμούμε εδώ. Ο Τάσος ο Καζλάρης διηγείται ότι μέσα στις φυλακές Αβέρωφ όπου παραθέρισε και αυτός, το Λιβάδι ήταν η τρίτη πόλη της Ελλάδας, μετά την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Περιποιεί τιμή και για το χωριό μας και για τον Σύλλογό μας, που ορισμένοι πολίτες εκείνης της περιόδου βρίσκονται σήμερα εδώ μπροστά μας, ήρεμοι, χαμογελαστοί ή βουρκωμένοι, με χαραγμένο το πρόσωπό τους, όχι τόσο από τον πόνο και τις στερήσεις εκείνης της μαύρης περιόδου, όσο από την έκφραση της γαλήνης των ανθρώπων που έκαναν το καθήκον τους, από την έκφραση της μεγάθυμης και μεγαλόψυχης συγχώριας που χάρισαν στους δεσμοφύλακες και τους βασανιστές τους, από την έκφραση της ψυχικής ολοκλήρωσης που επιφέρει η ενεργός συμμετοχή στην διαμόρφωση της σύγχρονης κοινωνίας μας. Αυτοί μαζί με τόσους και τόσους άλλους και όχι ο Σεφέρης, έγραψαν τους στίχους που λένε ότι ‘Λίγο ακόμα Θα ιδούμε τις αμυγδαλιές ν' ανθίζουν, τα μάρμαρα να λάμπουν στον ήλιο, τη θάλασσα να κυματίζει, λίγο ακόμα να σηκωθούμε, λίγο ψηλότερα’, αυτοί μαζί με τόσους και τόσους άλλους και όχι ο Μίκης ο Θεοδωράκης, τους μελοποίησαν, αυτοί μαζί με τόσους και τόσους άλλους και όχι η Μαρία η Φαραντούρη, τους τραγούδησαν.
Και σήμερα; Αύριο που θα γιορτάσουμε και πάλι το Πολυτεχνείο; Που βρισκόμαστε; Αφυδατωθήκαμε; Εφησυχάσαμε; Ξεχάσαμε; Κουραστήκαμε από τον στομφώδη τρόπο εμφάνισης και παρουσίασης των γεγονότων; Γεράσαμε; Συμβιβαστήκαμε; Φοβόμαστε ακόμη;
Ας αφήσουμε τους στίχους του Μανόλη Αναγνωστάκη να απαντήσουν σε αυτά τα αδυσώπητα ερωτήματα. Ίσως η ποιητική πέννα απαντάει με τον πιο αιχμηρό και αληθινό τρόπο σε αυτά :

Φοβάμαι...
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που εφτά χρόνια
έκαναν πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι
και μια ωραία πρωία
-μεσούντος κάποιου Ιουλίου-
βγήκαν στις πλατείες με σημαιάκια
κραυγάζοντας «δώστε τη χούντα στο λαό».
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που με καταλερωμένη τη φωλιά
πασχίζουν τώρα
να βρουν λεκέδες στη δική σου.
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που σου κλείναν την πόρτα
μην τυχόν και τους δώσεις κουπόνια
και τώρα τους βλέπεις στο Πολυτεχνείο
να καταθέτουν γαρίφαλα
και να δακρύζουν.
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που γέμιζαν τις ταβέρνες
και τα σπάζαν στα μπουζούκια κάθε βράδυ
και τώρα τα ξανασπάζουν
όταν τους πιάνει το μεράκι της Φαραντούρη
και έχουν και «απόψεις».
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που άλλαζαν πεζοδρόμιο
όταν σε συναντούσαν
και τώρα σε λοιδορούν
γιατί, λέει, δεν βαδίζεις στον ίσιο δρόμο.
Φοβάμαι, φοβάμαι πολλούς ανθρώπους.
Φέτος φοβήθηκα ακόμη περισσότερο.

Αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, κυρίες και κύριοι
Όσο βλέπουμε μπροστά μας αυτούς τους ανθρώπους που τιμούμε και μας τιμούν σήμερα εδώ, μπορούμε να διαβεβαιώσουμε τον ποιητή, εκεί ψηλά που βρίσκεται, ότι δεν πρέπει να φοβάται. Να φοβάται, μόνο εάν τα μηνύματά τους εμείς δεν θα τα μεταφέρουμε στους νεότερους, να φοβάται μόνο εάν τα μηνύματα αυτά θα μείνουν έγκλειστα σε αυτό το αμφιθέατρο και δεν θα βγουν παραέξω, να φοβάται μόνο εάν εμείς δεν γίνουμε φορείς και μεταφορείς των άγιων πράξεών τους, να φοβάται μόνον εμάς και την ιστορική μας ραστώνη, την δημοκρατική μας τεμπελιά, την συνειδησιακή μας αγρανάπαυση, την πατριωτική μας σκουριά.

Αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, κυρίες και κύριοι

Δεν τιμά ο Σύλλογός μας σήμερα αυτούς τους ανθρώπους. Αυτοί οι άνθρωποι τιμούν εμάς.
Ο Σύλλογός μας, ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’, είναι περήφανος για τους ανθρώπους αυτούς, τους πατριώτες, τους δημοκράτες, τους συμπατριώτες μας, η στάση των οποίων απέναντι στην ιστορία γεμίζει τις καρδιές μας με σεβασμό, απέραντη εκτίμηση και αγάπη.

Το χειροκρότημά μας προς τους ανθρώπους αυτούς, καθώς και ένας αναμνηστικός πάπυρος, είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής που μπορεί να αποτίσει ο Σύλλογος προς αυτούς.

Σας ευχαριστώ θερμά

ΕΙΔΙΚΗ ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ

Ειδική τιμητική ημερίδα

Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2008, ώρα 11.00 π.μ., στο αμφιθέατρο -3ος όροφος- του Κέντρου Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης

(Μέγαρο Μπίλλη στην Πλατεία Ιπποδρομίου στο κέντρο – τηλ. 2310.264668)

Ειδική τιμητική ημερίδα

‘Ο Σύλλογος τιμά τους βασανισθέντες και φυλακισθέντες συμπατριώτες - μέλη του Συλλόγου μας, κατά την περίοδο της δικτατορίας 1967-1974’

Θα τιμηθούν οι συμπατριώτες μας και τα μέλη του Συλλόγου μας :

1. Ασπασία Καρρά-Μαραβέα
   
2. Κίμων Καρράς
3. Λίτσα Καρρά
4. Βασίλης Μάστορας
5. Γιώργος Μάστορας
6. Τάκης Καρανίκας
7. Τάσος Καζλάρης
8. Βασίλης Μπάμπας
9. Μιχάλης Σπυριδάκης
10. Γιάννης Τριάρχου
11. Πόπη Καζλάρη-Παπαστεργιάδη
    

Ετήσια Γενική Απολογιστική Συνέλευση 2007-2008

Την Κυριακή 9 Νοεμβρίου 2008, ώρα 11.30 π.μ., στη λέσχη του Συλλόγου μας, θα λάβει χώρα η ετήσια Γενική Απολογιστική μας Συνέλευση 2007-2008.

Παρακαλούνται τα μέλη μας να προσέλθουν και να συμβάλλουν με τη συμμετοχή τους και τις παρεμβάσεις τους στην εύρυθμη πορεία του Συλλόγου μας

Περί παρελάσεων το ανάγνωσμα, πρόσχωμεν

Περί παρελάσεων το ανάγνωσμα, πρόσχωμεν
Του Γιώργου Συνεφάκη, Προέδρου του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’
Mail : synefakg@arch.auth.gr – Blog Συλλόγου : sylivthe.blogspot.com

Σχετικά με το ζήτημα των παρελάσεων, που κάθε παραμονή εθνικών επετείων αναφύεται τηλεοπτικώς, απλώς παραθέτω το σχετικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στον 'Λόγο του Συλλόγου', την διμηνιαία εφημερίδα του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’- τεύχος 8/2007. Νομίζω τα λέει όλα.
Ο αρχισυντάκτης μας, παρακολουθεί στην τηλεόραση με μεγάλη προσοχή -χαμογελώντας ειρωνικά πολλές φορές- τις έντονες συζητήσεις περί της αναγκαιότητας ή μη των παρελάσεων στις εθνικές επετείους। Τα δύο αρραγή μέτωπα, οι παρελασιολάγνοι και οι παρελασιομάχοι, συγκρούονται ανελέητα, καταθέτοντας εκπληκτικά δεκάλεπτα τηλε-εθνικοφροσύνης ή τηλε-εθνικομειοδοσίας κατά το πώς είθισται, δημιουργώντας όπως πάντα μία θαυμάσια ατμόσφαιρα και αυξάνοντας την τηλεθέαση, προς τέρψιν των δήθεν κοπτομένων εθνικώς τηλεπαρουσιαστών.

Ο Ουμπέρτο ΄Εκο, ο διάσημος συγγραφέας και φιλόσοφος της εποχής μας, σε ένα κείμενο του 1970, λέει ότι : Οι στρατιωτικές παρελάσεις είναι ένα ψέμα δημόσια εκτεθειμένο που εμφανίζεται με το προσωπείο της πομπώδους δύναμης της αλήθειας. Είναι ένα από τα ψέματα θεμέλια του έθνους-κράτους. Η στρατιωτική παρέλαση δεν είναι μία φιέστα, γιατί αν ήταν τέτοια θα κάναμε γλέντια και γιορτές, δεν θα δείχναμε όπλα. Τα όπλα ένα κράτος δεν τα δείχνει στον εχθρό του. Όλη αυτή η επίδειξη, έχει να κάνει με τη δομή του έθνους-κράτους όπως αναπτύχθηκε στην πολεμική δημοκρατία και στον πολεμικό φασισμό της δεκαετίας του ΄30’ και αφορά μία θεώρηση του εξουσιαστικού πολιτικού λόγου εκείνης της εποχής, μέρος του οποίου είναι και η απαρχή των μαθητικών παρελάσεων.
Η γνώμη του αρχισυντάκτη μας εμφανίζει κάποιες ελαφρές αποκλίσεις από αυτή τη γενική θεώρηση του Έκο, την οποία και κατ’ ουσία ασπάζεται। Οι παρελάσεις (κυρίως οι στρατιωτικές) είναι μία απολύτως ελεγχόμενη εικονική πραγματικότητα. Αν κάποιος φωτογραφίσει ένα άρμα μάχης μέσα σε ένα στρατόπεδό, θα συλληφθεί ως κατάσκοπος, ενώ το ίδιο άρμα τον παροτρύνουν στην παρέλαση να το φωτογραφίσει και να νοιώσει εθνικά υπερήφανος και ασφαλής. Ωστόσο, όπως κάθε θεσμός, έτσι και η παρέλαση, είτε καταξιώνεται κοινωνικά, είτε συνεχίζεται απλώς από συνήθεια ή βαριεστημένα κεκτημένη ταχύτητα, είτε αυτοκαταργείται ως αναχρονιστικό έθιμο από την ίδια τη ζωή. Οι μαθητικές παρελάσεις επεβλήθησαν στην Ελλάδα το 1936 επί μεταξικής δικτατορίας, ως δήθεν δείγμα σφρίγους του γένους και των τέκνων του, εμφυσώντας μία μιλιταριστική νοοτροπία από πολύ νωρίς στις νέες τρυφερές γενιές και ψυχές. Εξελίχθηκαν αργότερα σε ένα μείγμα εικονικής αξιοκρατίας, όπου σημαιοφόρος και παραστάτες ήταν αναπόφευκτα οι καλύτεροι μαθητές των τάξεων, ανεξαρτήτως σωματικών προσόντων (για να τηρούνται και τα προσχήματα), ενώ το άγημα το αποτελούσαν πάντα οι ψηλοί και οι θεωρούμενοι λεβεντόκορμοι, σε αντίθεση με τους μη ‘παρελάσιμους’ κοντούς και χοντρούς, συνήθως τους λεγομένους διαβαστερούς ή σπασίκλες, τους οποίους ο εκάστοτε γυμναστής τούς εξαφάνιζε προσωρινά επί 3ήμερον.

Ο γράφων πάντως, θυμάται με ειρωνική τρυφερότητα την ‘τραυματική εμπειρία’ της αποκαθήλωσης του ως παραστάτη της 5ης Γυμνασίου (επί χούντας αυτά), διότι η τότε κυρία Νομάρχου ήθελε να δει τον κανακάρη της να παρελαύνει πάση θυσία και ανεξαρτήτως επιδόσεων στα μαθήματα, πράγμα που επέτυχε ως διά μαγείας με μία απλή διαταγή στρατιωτικού διοικητή, προς δόξαν της αξιοκρατίας του καθεστώτος και χωρίς η άσπλαχνη να υπολογίσει την τρυφερή ψυχούλα του αποκλεισθέντος και τις ανεπούλωτες ακόμη και σήμερα φοβερές πληγές που υπέστη.
Από τότε τα πράγματα βελτιώθηκαν φαινομενικά (επιτρέπεται π.χ. εδώ και κάποια χρόνια η συμμετοχή των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης στις μεγάλες στρατιωτικές παρελάσεις), πρόσφατα δε επετράπη και σε ένα παιδί -Ελληνόπουλο- με μειωμένη κινητικότητα να παρελάσει ως σημαιοφόρος στο αναπηρικό του καροτσάκι (σε αντίθεση με ένα Αλβανόπαιδο την καταγωγή, που είχε μεν σωματική και μορφωτική αρτιμέλεια, αλλά δυστυχώς όχι και γονιδιακή – βλέπε σχόλια στον ‘Λόγο του Συλλόγου, τεύχος 3’).

Σήμερα πάντως, η μαθητική παρέλαση στην ουσία αυτοκαταργείται από τμήμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας ως παρωχημένη και αναχρονιστική, από τα ίδια τα σοφά παιδιά, κυρίως τους μαθητές του λυκείου, τα οποία την αντιμετωπίζουν με μία άκρως ‘χαλαρή και καλά άνεση, βασικά να πούμε αφού’, χωρίς εθνικές επάρσεις, κάτι μεταξύ χαβαλέ, επίδειξης μόδας για μίνι φούστες και γόβες-στιλέττα, αλλά κυρίως απώλειας μαθητικών ωρών με πρόσχημα τις πρόβες. Ίσως ο συγκεχυμένος τρόπος αποτύπωσης των ιστορικών γεγονότων και κυρίως ο τρόπος που αυτά τους διδάσκονται και τους μεταδίδονται, να έχει συμβάλλει στο να εμφανίζεται, να δρα και να αυτοανατινάζεται μετά των αλλοφύλων στη Μονή του Σέκου κάπου στο 1940 (αν εμφανίζεται στα βιβλία τους) ο Γιώργος Ολύμπιος (μα τώ Θεώ το άκουσε ο γράφων και αυτό από φοιτητές, να πολεμούν τους Τούρκους ο Ρούλης ο Κολοκοτρώνης, ο Σάκης ο Διάκος και ο Άκης ο Ανδρούτσος), το ‘ΟΧΙ’ να το είπαμε στους Αλβανούς στο Ιταλικό μέτωπο το 1821 και τη σβάστικα να την κατέβασε ο Απόστολος Γκλέτσος του ΑΝΤΕΝΝΑ από την Ακρόπολη. Δυστυχώς δεν πρόλαβε να συμβάλλει καταλυτικά σε αυτή την ιστορική αποσαφήνιση των γεγονότων και το άρτι αδόξως καταργηθέν βιβλίο Ιστορίας της Στ’ Δημοτικού, με τους αφόρητους Σμυρναίικους συνωστισμούς και τις Αλβανομετωπικές αγενείς απωθήσεις.
Ωστόσο στις μικρές ηλικίες, τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Η σύνταξη της εφημερίδας μας, παρ’ όλο που θεωρεί τις παρελάσεις γενικώς υπολείμματα ενός μιλιταριστικού πνεύματος, ειδικά για τα πιτσιρίκια του Συλλόγου μας, των 6 έως 12 ετών, βάζει νερό στο κρασί της. Επειδή γνωρίζει τη μεγάλη τους χαρά, την υπερηφάνεια και το τρακ, όπως αυτά τα καταλαβαίνουν με την ψυχούλα τους, να εκπροσωπούν τον Σύλλογο Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’ και το Λιβάδι Ολύμπου, στην παρέλαση όλων των επώνυμων πολιτιστικών συλλόγων της πόλης μας, έως ότου μεγαλώσουν και καταργήσουν και αυτά με τη σειρά τους αυτή τη νοοτροπία (αν θα υπάρχει τότε), τα παρακολουθεί και τα χειροκροτεί με ενθουσιασμό στην δημόσιά τους καμαρωτή εμφάνιση ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας, θεωρώντας τα μία όαση τρυφεράδας, μέσα στους σκληρούς και παράφωνους ήχους των ερπυστριών των αρμάτων μάχης.
Εξ άλλου, όλη η χάρη τους είναι ακριβώς η αθωότητα του ασύντακτου βηματισμού τους, που μοιάζει με το βήμα του κύκνου και όχι με εκείνο της χήνας.

Το «Οχι» που ενώνει

Το «Οχι» που ενώνει
Corriere Della Sera, Από το κύριο άρθρο
Πολύ σύντομα, την 28η Οκτωβρίου, ένα ταμπού θα σπάσει και μια μεγάλη παρεξήγηση θα ξεκαθαριστεί, ίσως για πάντα. Στην εξέδρα της Θεσσαλονίκης, τη σημαιοστολισμένη για τη στρατιωτική παρέλαση της εθνικής επετείου τού «Οχι», το ηχηρό «Οχι» που η Ελλάδα αντέταξε το 1940 στο τελεσίγραφο του Μουσολίνι, που είχε αποφασίσει την εισβολή, δίπλα στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια, θα βρίσκεται ο πρέσβης της Ιταλίας στην Αθήνα, Τζανπάολο Σκαράντε. Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο και προφανώς είναι κατανοητό να υπάρχει ένα κάποιο δέος. Ετσι, έπειτα από 68 χρόνια, ξεπερνιούνται ακατανόητες παρεξηγήσεις και άχρηστες καχυποψίες και δύο χώρες, οι οποίες στο παρελθόν βρίσκονταν σε πόλεμο παρά το κοινό αίσθημα των δύο λαών, θα βάλουν τέλος σε μια φανταστική κρίση που τροφοδοτήθηκε από αισθήματα ενοχής. Οχι βέβαια από την ελληνική πλευρά, γιατί η Αθήνα ξεχώριζε πάντοτε την ευθύνη, που έφερε η φασιστική κυβέρνηση από τη στάση των Ιταλών που δεν είχαν καμία ευθύνη αλλά από τη δική μας πλευρά επειδή πολλοί από ραθυμία ή από ατολμία είχαν επιλέξει να μη βλέπουν και να μη γνωρίζουν. Η μέρα τού «Οχι» γίνεται τώρα απλώς μια γιορτή απότισης τιμής. Οχι με αντι-ιταλικό περιεχόμενο, αλλά ενάντια στην επιθετικότητα, στην κατάχρηση εξουσίας, στην προσβολή της αξιοπρέπειας ενός γενναίου λαού. Που -ας μην το ξεχνάμε- θα είχε νικήσει την Ιταλία, παρά την προφανή ανισότητα δυνάμεων, αν δεν είχαν παρέμβει οι Γερμανοί του Αδόλφου Χίτλερ.(...)Αρκεί ωστόσο να αναλογιστούμε ότι μέχρι πριν από λίγο καιρό, η πρεσβεία της Ιταλίας καλούσε για την ημέρα της επετείου του «Οχι» τους ομοεθνείς μας να μην βγαίνουν από τα σπίτια τους υπό τον φόβο αντιποίνων και βιαιοτήτων. Ανησυχίες γελοίες. Χρειαζόταν όμως πολύ κουράγιο για να σπάσουμε το ταμπού. Στην κατεύθυνση αυτή βοήθησε αποφασιστικά η κίνηση του Ιταλού πρέσβη Τζανπάολο Καβαράι, προκατόχου του Σκαράντε, ο οποίος στις 19 Ιανουαρίου του 2006, παρά τους δισταγμούς του υπουργείου μας, οργάνωσε στην Παλιά Βουλή της Αθήνας, συζήτηση με θέμα «Πώς εκλαμβάνεται σήμερα η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου», όπου έκαναν παρέμβαση ιστορικοί και διανοούμενοι από τις δύο χώρες.(...)Αυτό το αποφασιστικό «Οχι» του Μεταξά που κατά ειρωνεία της τύχης ήταν θαυμαστής του Μουσολίνι, δεν πρόκειται να ξεχαστεί. Για τον λόγο αυτό, η επέτειος του «Οχι» ήταν και θα είναι η μαρτυρία της εξέγερσης ενάντια σε μια αδικία. Ακόμη και η Ιταλία θα έπρεπε να είναι ευγνώμων γι' αυτό το «Οχι». Επειδή σήμανε για τον φασισμό, όπως έγραψε στα απομνημονεύματά του ο πρέσβης Γκράτσι, «την αρχή του τέλους».
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 27/10/2008

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ -ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από την ίδρυση του Συλλόγου μας, το Δ.Σ. προγραμμάτισε για τον Οκτώβριο-Δεκέμβριο 2008, τις παρακάτω εκδηλώσεις, οι οποίες και θα κλείσουν το γενέθλιο έτος

1. Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2008, ώρα 9.00 μ.μ. στη λέσχη μας :
Πανηγυρική συνεστίαση για τα γενέθλια του Συλλόγου
Θα έρθουμε όλοι με τους φίλους μας, θα σβήσουμε τα 100 κεράκια της τούρτας, θα φάμε όμορφα κοψίδια, πίττες και μεζεκλίκια, θα κάνουμε τερψιλαρύγγια τσιπουροκρασοκατάνυξη, θα τραγουδήσουμε και θα χορέψουμε υπό τους ήχους ζωντανής μουσικής από παιδιά της μουσικής μας ομάδας. Δεν θα λείψει κανείς μας. Αντί για δώρο γενεθλίων, θα προσφέρουμε 12 € έκαστος για το τσιμπούσι.

2. Τρίτη 28 Οκτωβρίου 2008, ώρα 11.00 π.μ. – Εθνική Εορτή
Η νεολαία μας παρελαύνει στη λεωφόρο Μ. Αλεξάνδρου,
συμμετέχοντας στη μεγάλη παρέλαση, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας

3. Κυριακή 9 Νοεμβρίου 2008, ώρα 11.30 π.μ., στη λέσχη μας :
Η ετήσια Γενική Απολογιστική μας Συνέλευση 2007-2008

4. Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2008, ώρα 11.00 π.μ., παραμονή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973, στο αμφιθέατρο -3ος όροφος- του Κέντρου Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης (Μέγαρο Μπίλλη στην Πλατεία Ιπποδρομίου στο κέντρο – τηλ. 2310.264668)
Ειδική τιμητική ημερίδα
‘Ο Σύλλογος τιμά τους βασανισθέντες και φυλακισθέντες συμπατριώτες - μέλη του Συλλόγου μας, κατά την περίοδο της δικτατορίας 1967-1974’

5. Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2008, ώρα 11.30 π.μ., στη λέσχη μας
Διάλεξη της συμπατριώτισσας Αννας Σαλαβάτη,
πτυχιούχου του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., η οποία θα παρουσιάσει την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μεταπτυχιακή της εργασία, την οποία εκπόνησε στον Τομέα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας & Λαογραφίας - Ειδίκευση Λαογραφίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, με τίτλο :
‘Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ ΟΛΥΜΠΟΥ
ΑΠΟ ΤΟ 1950 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ’

6. Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου 2008, ώρα 8.00 μ.μ., στη λέσχη μας
Ο Αη Βασίλης επισκέπτεται τη λέσχη μας, μοιράζει δώρα στα παιδιά και μας εύχεται όλους, μικρούς & μεγάλους, ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΓΙΑ ΤΟ 2009


Είμαστε βέβαιοι ότι θα τιμήσουμε όλοι μας τις πανηγυρικές εκδηλώσεις και πως δεν θα λείψει κανείς μας από καμία.
Σας περιμένουμε με αγάπη. Με φιλικούς και πατριωτικούς χαιρετισμούς και ευχές
Το Δ.Σ. του Συλλόγου μας

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΥΝΕΦΑΚΗ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ - ΖΑΝΝΕΙΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ - ΛΙΒΑΔΙ 16/8/2008

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΥΝΕΦΑΚΗ

ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ‘Ο ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ’

ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΖΑΝΝΕΙΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ - ΛΙΒΑΔΙ 16/8/2008

Αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, Αγαπητές φίλες και φίλοι, Κυρίες και Κύριοι

Η μοίρα η καλή, τα έφερε έτσι, ώστε εμείς οι επτά που απαρτίζουμε το σημερινό Διοικητικό Συμβούλιο, η Αλίκη η Χαλκιά, η Εύη η Παπαδάμ, η Άννα η Γαζέτη, η Μαρία η Καψάλη, ο Διονύσης ο Κοκκινοπλίτης, ο Κώστας ο Μουσένας και εγώ, να είμαστε εμείς σήμερα, 16 Αυγούστου 2008, που οργανώνουμε την γενέθλια γιορτή στο Λιβάδι για τα 100 χρόνια του Συλλόγου μας, του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης ‘Ο Γεωργάκης Ολύμπιος’.

Κι αυτή η μοίρα η καλή, μας κατέστησε υπόχρεους να οργανώσουμε, μετά την κεντρική πανηγυρική εκδήλωση στο συνεδριακό κέντρο της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης ‘Ιωάννης Βελλίδης’, μια τελετή ανάλογη, αντάξια της ιστορίας του Συλλόγου, δηλαδή μία τελετή σεμνή, λιτή και απέριττη.

Το κείμενο που θα σας διαβάσω, έχει τον χαρακτήρα ενός Πανηγυρικού Πρακτικού του Διοικητικού μας Συμβουλίου και εκφράζει την ομόφωνη και συλλογική άποψη του 7μελούς Δ.Σ. για την τελετή του αιωνόβιου πλέον Συλλόγου μας.

Εγώ απλώς είμαι ο εκφωνητής του.

Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ‘Ο ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ’ λοιπόν, από τους πρώτους αν όχι ο πρώτος δημιουργηθείς στην Θεσσαλονίκη και μάλιστα επί Τουρκοκρατίας, είχε και έχει έντονη παρουσία στα πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα της Θεσσαλονίκης από το 1908. Απαριθμεί σήμερα περί τα 500 μέλη και εκπροσωπεί την παροικία των κατ’ εκτίμηση 15.000 με 20.000 εκ Λιβαδίου Ολύμπου καταγομένων Θεσσαλονικέων, 2ης, 3ης & 4ης γενιάς. Εξέχοντα μέλη της Λιβαδιώτικης κοινότητας της Θεσσαλονίκης, έχουν χαράξει με την παρουσία τους, την ιστορία τους και τη συμβολή τους, τη ζωή της πόλης μας από υψηλές θέσεις ευθύνης, τόσο στη διοίκηση, όσο και στην κοινωνία. Το Λιβάδι του Ολύμπου έχει δώσει πολλούς άνδρες και γυναίκες στην υπηρεσία της Ελλάδας και της πόλης μας. Ο αείμνηστος Υπουργός ιατρός Αλέξανδρος Ζάννας, ο αείμνηστος Παύλος Ζάννας, ο πρέσβης Κυβερνίδης, ο αείμνηστος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Πέτρος Συνδίκας, ο νυν Πρόεδρος του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και Πρώτος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης μετά τη μεταπολίτευση Δημήτρης Ζάννας, τιμηθείς από την Ακαδημία Αθηνών και την Πολιτεία για την αντιστασιακή του δράση στην Κατοχή μαζί με τον δικηγόρο και Επίτιμο Πρόεδρό μας Γιάννη Τριάρχου, ο φιλόλογος-συγγραφέας και πρ. Διευθυντής του Ιδρύματος Μ. Τριανταφυλλίδη Κώστας Προκόβας, καθώς και πολλοί άλλοι, ήταν και είναι όλοι Λιβαδιώτες, πολλοί δε από αυτούς μέλη του Συλλόγου μας. Η Θεσσαλονίκη έχει τιμήσει πολλούς, δίδοντας το όνομά τους σε σημαντικές οδούς της. Η προτομή του Ήρωα του 1821 και εξέχοντα Φιλικού Γεωργάκη Ολύμπιου, που θυσιάστηκε στο ολοκαύτωμα της Μονής του Σέκου και ο οποίος ήταν γέννημα θρέμμα του Λιβαδίου Ολύμπου, κοσμεί εδώ και πολλά χρόνια το χώρο του πάρκου της Χ.Α.Ν.Θ.

Ο Σύλλογός μας εκπροσωπεί στη μεγαλούπολη της Θεσσαλονίκης μας το Λιβάδι Ολύμπου, την πατρίδα του Ήρωα Γεωργάκη Ολυμπίου, των μεγάλων δασκάλων Άνθιμου Ολυμπιώτη και Αθανασίου Αστερίου, το Λιβάδι των ανθρώπων που συμμετείχαν σε κάθε εθνικό αγώνα και σε κάθε αγώνα για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Εκπροσωπεί ένα χωριό που βρίσκεται εδώ και τουλάχιστον 8 αιώνες σκαρφαλωμένο στα 1.200 μέτρα, στο Τιτάριο όρος, τμήμα της οροσειράς του Ολύμπου, ψηλά από την αρχαία Τριπολίτιδα, όπου εκτεινόταν η Περραιβική Δωδώνη και ευωδιάζει ιστορία. Εκπροσωπεί ένα χωριό απομονωμένο και ξεχασμένο από τα κέντρα αποφάσεων, στα όρια και στην τομή τριών νομών (Λαρίσης, Πιερίας, Κοζάνης) και τριών περιφερειών (Θεσσαλίας, Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας) της Ελλάδας. Οι μόνιμοι 3.000 κάτοικοι του Λιβαδίου, αμιγείς Βλάχοι, με παροιμιώδη ευγενή συμπεριφορά, ζουν ευπρεπώς, ασχολούμενοι κυρίως με την κτηνοτροφία, την γεωργία, την υλοτομία και το εμπόριο. Αυτοί οι ακρίτες των συνόρων της απέραντης μοναξιάς τους, γράφουν καθημερινά ιστορία, αντιστεκόμενοι όσο μπορούν στην αδιαφορία ή την επιλεκτική μνήμη του επίσημου κράτους και των συνιστωσών του, αντιστεκόμενοι στις τάσεις του πανελλήνιου πληθυσμιακού φυλλορροήματος της περιφέρειας και στην καθημερινή υποβάθμιση της κοινωνικής, οικονομικής, πολιτιστικής και μορφωτικής τους ζωής.

Αυτόν τον ιστορικό οικισμό εκπροσωπεί ο Σύλλογός μας και εδώ και 100 χρόνια τον στηρίζει με κάθε δύναμη και επιδεικνύει απέναντί του κάθε μορφής αλληλεγγύη.

Τρεις είναι οι Σταθμοί στη ζωή του αιωνόβιου πλέον από φέτος Συλλόγου μας.

Τρεις σταθμοί, τρεις εποχές, εποχές δραματικές, όπως έχει καταγράψει η ιστορία της πόλης μας και της χώρας.

Πρώτος Σταθμός. 1908.

Τέσσερα χρόνια πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους.

Η ίδρυση του Συλλόγου μας, υπό των εν Θεσσαλονίκη παροικούντων Βλαχολιβαδιτών του Ολύμπου, υπό την επωνυμίαν ‘Ο ΟΛΥΜΠΟΣ’.

Την ατμόσφαιρα της εποχής εκείνης, μας την μετέφερε και περιέγραψε ο κος Αστέρης Κουκούδης, ο άνθρωπος που βρήκε και μας έφερε τα τεκμήρια της γέννησης του Συλλόγου μας από την Γεννάδιο Βιβλιοθήκη των Αθηνών. Επιγραμματικά μόνον αναφέρω τα 4 πρώρα άρθρα του 1ου μας καταστατικού του 1908 :

«Άρθρον 1. Ιδρύεται υπό των εν Θεσσαλονίκη παροικούντων Βλαχολιβαδιτών του Ολύμπου Σύλλογος υπό την επωνυμίαν ο ΟΛΥΜΠΟΣ.

Άρθρον 2. Κύριος και πρωτεύων σκοπός του Συλλόγου έσται η κατάργησις της κοινώς Κουτσοβλαχικής λεγομένης γλώσσης και η εισαγωγή της Ελληνικής ως οικογενειακής γλώσσης των Βλαχόφωνων Ελλήνων.

Άρθρον 3. Ο κύριος σκοπός επιδιωχθήσεται συντόνως α'. δια των σχολείων, β'. δι' ιδρύσεως συσσιτίων αρρένων και θηλέων, γ'. δια παντός άλλου δυνατού ηθικού μέσου όπερ ο Σύλλογος κατά προτίμησιν θα θεωρή εκάστοτε προσφορώτερον και συντελεστικώτερον εις την επίτευξιν του επιδιωκόμενου τούτου εθνικού σκοπού.

Άρθρον 4. Δευτερεύοντες σκοποί έσονται α'. Η δια παντός ηθικού και νομικού μέσου συστηματική και αδιάλειπτος αντίδρασις κατά του Ρωμουνικού προσηλυτισμού. β'. Η πνευματική και υλική ευημερία των παρά τον Όλυμπον Κοινοτήτων, Βλαχολίβαδου, Κοκκινοπλού και Φτέρης δι' ευρυτέρας διαδόσεως της παιδείας, δι' ιδρύσεως καταλλήλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, δια κατασκευής κρηνών, υδραγωγείων και οχετών, δι' οδοποιίας και δια παντός άλλου συντελεστικού μέσου. Εις επιτέλεσιν δε τούτων υποδεικνυομένων εις τας ανωτέρω Κοινότητας και όπου δει, ο Σύλλογος θα προσέρχηται επίκουρος εφ' όσον αι δυνάμεις θα επιτρέπωσιν αυτώ. γ'. Ο συνασπισμός και η αλληλοβοήθεια των μελών του Συλλόγου και η ανάλογος προς τας δυνάμεις αυτού ηθική και υλική υποστήριξις των αναξιοπαθούντων συμπολιτών.»

Έφτασαν μάλιστα οι Λιβαδιώτες της εποχής εκείνης, λόγω της τρομερής Ρουμανικής προπαγάνδας, στο σημείο να θέσουν ως άρθρο 2 του καταστατικού, ότι ‘Κύριος και πρωτεύων σκοπός του Συλλόγου έσται η κατάργησις της κοινώς Κουτσοβλαχικής λεγομένης γλώσσης και η εισαγωγή της Ελληνικής ως οικογενειακής γλώσσης των Βλαχοφώνων Ελλήνων’

Το καταστατικό αυτό το συνέταξε ο Λιβαδιώτης Κωνσταντίνος Νικολαΐδης, γυμνασιάρχης, ο άνθρωπος που συνέγραψε και εξέδωσε το 1ο Λεξικό της Κουτσοβλαχικής γλώσσας, το 1909. Μπορούμε να φανταστούμε το μέγεθος της υπέρτατης εθνικής προσφοράς ενός επιστήμονα, ο οποίος ηρωικά εισηγείται την κατάργηση της γλώσσας που πρωτομίλησε, αγάπησε, μελέτησε, εμβάθυνε και κατέγραψε με τα μέσα της εποχής εκείνης.

Αξίζει να μνημονεύσει κανείς τους ανθρώπους εκείνους, οι οποίοι συνέστησαν τον Σύλλογο και αποτελούν το 1ο Δ.Σ. και τα ιδρυτικά μέλη. Όλο και θα φέρει στις μνήμες κάποιων από μας τους προγόνους μας, ή προγόνους ξεχασμένους, ονόματα γνωστά, ή ονόματα χαμένα στην παραζάλη της ιστορίας, οικογένειες που πλέον ζουν αλλού και η ζωή έκοψε τον ομφάλιο λώρο τους με το Λιβάδι.

Ελευθέριος Χατζηκώστας (Ιατρός) Πρόεδρος,

Δημήτριος Ζάννας (Ιατρός) Αντιπρόεδρος,

Λάζαρος Αντωνιάδης (Καθηγητής) Γεν. Γραμματεύς,

Ιωάννης Μπαλτατζής (Διευθ. Αστικής Σχολής) Ειδ. Γραμματεύς,

Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου (Έμπορος) Ταμίας.

Σύμβουλοι: Ιωάννης Βούβαρης (Υποδηματοποιός), Γεώργιος Γριζόπουλος (Εμπορομεσίτης), Σοφοκλής Βελλίδης (Υπάλληλος Τραπέζης), Μιχαήλ Τσοβαρίδης (Ξενοδόχος), Ανέστης Παχύνας (Καφεπώλης), Τζων Τέγος (Υπάλληλος) και ο συντάξας Κωνστ. Νικολαΐδης (πρώην Γυμνασιάρχης).

Εγκρίνουν και υπογράφουν οι: Ιωάννης Ν. Ζάννας, Χαριλ. Γ. Ζουζακίδης, Σωτ. Ζήσης, Αλκιβιάδης Δ. Τσαπούλης, Δημ. Χ. Παρασκευάς, Σωτήριος Δήμου Ρέχας, Ξενοφών Καλαμπαλίκης, Σωτήριος Αθ. Μιάτης, Αντώνιος Κ. Φωτίου, Δ. Βλαχάβας, Λάζαρος Πασχάλης, Γεώργιος Ιωαννίδης, Αντώνιος Κυλώνης, Πέτρος Ν. Περδίκης, Χρήστος Πάϊκος, Σωτήριος Κοκήδης, Θωμάς Περδίκης, Θωμάς Π. Πελιάφας, Αναστάσιος Ν. Τσιτσιφάκης, Κωνσταντίνος Ευθυμίου, Σαράντης Δημητρίου, Αστέριος Παχέος, Νικόλαος Γ. Χρυσοχόος, Λάζαρος Ν. Χαλκιάς, Ιωάννης Α. Κάλφας, Ιωάννης Γ. Γριζόπουλος, Αθανάσιος Καράλας, Στέφανος Κ. Παπασυννεφάκης, Αντώνιος Πετράκης, Χρίστος Ν. Γανούσης, Κώστας Παπασυννεφάκης.

Με ιστορικά αποδεδειγμένο ρόλο και ενεργό συμμετοχή στον Μακεδονικό Αγώνα, ολόκληρες οικογένειες των εν Θεσσαλονίκη Λιβαδιωτών, έδρασαν, βοήθησαν σε μέγιστο βαθμό στην απελευθέρωσή της και αμέσως αγκάλιασαν το δεύτερο μεταναστευτικό ρεύμα που αφίχθηκε μετά το 1912 από το ορεινό και άγονο Λιβάδι, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη και ζωή.

Οι νεοαφιχθέντες, με την βοήθεια των προγενεστέρων και χάρις και στις δικές τους προσπάθειες, σύντομα εντάχθηκαν κοινωνικά, δούλεψαν, μορφώθηκαν, πρόκοψαν, διακρίθηκαν και προς μεγάλη τους τιμή, δεν ξέχασαν. Αντάμωναν και αλληλοβοηθούνταν πάντοτε. Σ’ αυτό βοήθησε και ένα σημαντικό Λιβαδιώτικο στέκι που υπήρχε από το 1917 στην μικρή πλατεία απέναντι από τον Λευκό Πύργο, το παλιό και φιλόξενο καφενείο του Θανασάκη Σαγκούνη. Εκεί συγκεντρώνονταν οι εν Θεσσαλονίκη παροικούντες Λιβαδιώτες και εκεί κατέφθαναν οι εκ Λιβαδίου ορμώμενοι, είτε για να εγκατασταθούν εδώ μόνιμα αναζητώντας άμεσα στέγη και δουλειά, είτε γιατί υπήρχαν προβλήματα υγείας και χρειάζονταν βοήθεια, είτε γιατί έπρεπε να «κόψουν την προίκα» καθώς πάντρευαν κόρη και κατέβαιναν για πρώτη και ίσως και τελευταία φορά στη ζωή τους στην μεγάλη πόλη.

Ως και οι ταλαιπωρημένοι Λιβαδιώτες στρατιώτες που επέστρεψαν από την Μικρασιατική καταστροφή του 1922, βρήκαν εκεί πρόθυμα και στοργικά Λιβαδιώτικα χέρια που τους βοήθησαν ποικιλοτρόπως.

Δεύτερος Σταθμός. 1929.

Επανασύσταση του Συλλόγου μετά τις εθνικές τραγωδίες του 1922-23

Ο επί Τουρκοκρατίας ιδρυθείς Σύλλογος, εικάζεται ότι έπρεπε να ανασυσταθεί, επειδή πιθανότατα για νομικούς λόγους δεν ίσχυε το προγενέστερο επί τουρκοκρατίας θεσμικό καθεστώς. Ορισμένοι λοιπόν Λιβαδιώτες, μαζεύτηκαν στις 28 Ιουλίου 1929 στο ξενοδοχείο «Μπρίστολ» του Γιάννη Ταγόπουλου και έβαλαν την υπογραφή τους κάτω από το 2ο καταστατικό του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης «Ο ΟΛΥΜΠΟΣ». Επειδή τα προ του 1950 αρχεία του Συλλόγου μας δεν υπάρχουν πλέον, σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες άλλων συμπατριωτών, τον Σύλλογο επανασύστησαν οι Λάζαρος Κυλώνης, Τάκης Καλαμπαλίκης, Σωτήρης Μάτης, Αντώνης Κουτσιάης, Δημήτρης Λιάκος, Θωμάς Κάλφας, Κων/νος Ιατρού, Χαρίλαος Χρηστίδης, Κων/νος Παράσχος, Γιάννης Παπαθεοδώρου, Γιάννης Ταγόπουλος και άλλοι, των οποίων τα ονόματα δεν κατέστη δυνατόν να εντοπισθούν.

Κύριο μέλημα και φροντίδα του Συλλόγου και των ήδη εγκατεστημένων στην Θεσσαλονίκη μελών, ήταν να βοηθήσουν όλους εκείνους που έρχονταν από το Λιβάδι. Διακεκριμένοι συμπατριώτες με υψηλά αξιώματα και απλοί ιδιώτες, ανεξάρτητα από το αν ήταν Πρόεδροι, μέλη των Δ.Σ. ή απλά μέλη του Συλλόγου, βοήθησαν κατά καιρούς και με κάθε τρόπο τους νεοφερμένους στην εξεύρεση εργασίας και στέγης. Βοήθησαν να εισαχθούν παιδιά σε Τεχνικές Σχολές και Ιδρύματα και να αποκατασταθούν μετέπειτα επαγγελματικά. Ασθενείς νοσηλεύθηκαν σε Νοσοκομεία με παρεμβάσεις του Συλλόγου σε δύσκολες εποχές και πολλοί αναξιοπαθούντες Λιβαδιώτες ενισχύονταν οικονομικά κατά τακτά διαστήματα και κυρίως μετά την Κατοχή, επειδή υπέφεραν σε μεγάλο βαθμό.

Το μεταναστευτικό ρεύμα της δεκαετίας ’50-’60 ήταν επίσης μεγάλο, ωστόσο εντάχθηκε ομαλότερα στην κοινωνία της Πόλης μας, πάντοτε με αρωγό τον Σύλλογο.

Πολλαπλή και ποικιλόμορφη ήταν και η βοήθεια του Συλλόγου και προς την γενέτειρα μήτρα, το Λιβάδι, από την αρχή ακόμη της δράσης του.

Με δαπάνες του έγινε η πρώτη υποδομή ύδρευσης του χωριού, η συλλογή κι ο έλεγχος καταλληλότητας των νερών με μέριμνα του επί σειρά ετών και με ανεκτίμητη προσφορά προς τα κοινά Προέδρου (και μετέπειτα Επιτίμου Προέδρου) Γεωργίου Σακελλαρόπουλου και η κατασκευή στις «3 Βρύσες» που επί χρόνια εξυπηρέτησε τις Λιβαδιώτισσες νοικοκυρές. Φανάρια φωτισμού «λουξ» φώτισαν τα σοκάκια και τις αίθουσες των Σχολείων, τα οποία ενισχύονταν επίσης οικονομικά για να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες της λειτουργίας τους. Νέες στέγες στις εκκλησίες, συμμετοχή στις δαπάνες για την περίφραξη στο Κιόσκι και την αναστήλωση της Μονής της Αγίας Τριάδας, την κατασκευή του καμπαναριού στον Προφήτη Ηλία, επισκευές των Δημοτικών Σχολείων και συμμετοχή επίσης στην ανέγερση του ανδριάντα του Ήρωα Γεωργάκη Ολύμπιου.

Με δαπάνες του Συλλόγου και επί χρόνια, έως το 1958, προσφέρονταν στους κατοίκους είδη πρώτης ανάγκης, με κριτήρια οικονομικο-κοινωνικά, σε μια προσπάθεια ανακούφισης άμεσων αναγκών πτωχών ή πολυμελών οικογενειών του χωριού.

Η προβολή του χωριού ήταν ένας ακόμη στόχος του Συλλόγου. Δημοσιεύματα σε έγκριτα περιοδικά και εφημερίδες και διαλέξεις από πνευματικούς ταγούς που ήταν μέλη του, συνέβαλαν κατά πολύ στην επίτευξη του στόχου αυτού. Το Λιβάδι έγινε ευρύτερα γνωστό σε πολλούς Θεσσαλονικείς, ορισμένοι από τους οποίους έγιναν φανατικοί λάτρεις του.

Όλη λοιπόν αυτή την πολυποίκιλη προπολεμική και μεταπολεμική δραστηριότητα του Συλλόγου, ήρθε να φρενάρει το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1967. Η δράση του, όπως όλων των Συλλόγων, απαγορεύθηκε επί χρόνια. Κάποιοι όμως, όπως οι Γιώργος Βακάλης και Λάκης Πούλιος, κατάφεραν μέσα από τις αντίξοες συνθήκες να τον κρατήσουν στοιχειωδώς ζωντανό και έτσι ο Σύλλογος μας δεν διαλύθηκε.

Τρίτος Σταθμός. 1973-75.

Αφύπνιση του Συλλόγου – Μεταπολίτευση

Ο Σύλλογος επανενεργοποιήθηκε σε μία σύσκεψη στο «Καφέ Ήλιον» της οδού Μητροπόλεως, το 1973. Ένα εννεαμελές Δ.Σ. με τους Ηλία Καραβίδα, Τάσο Βάντη, Κώστα Πούλιο, Κώστα Γκρίζο, Μήτσο Ματθαίου, Περικλή Ρέχα, Χρυσάνθη Σακελλαροπούλου, Μαρία Κίσσα και Ευανθία Τσαχαλίνα, επωμίσθηκε την ευθύνη της επαναδραστηριοποίησής του και του νέου κύκλου ζωής του.

Το καταστατικό τροποποιήθηκε. Ο Σύλλογος πήρε την σημερινή επωνυμία «Ο ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ» και έκανε νέο ξεκίνημα. Άφησε πίσω του, μια εποχή γεμάτη δυσκολίες και δράση και στράφηκε προς το μέλλον, προσαρμοσμένος στις νέες συνθήκες και ανάγκες της εποχής. Βασική σκέψη του νέου Δ.Σ. ήταν η συσπείρωση της νεολαίας γύρω από τον Σύλλογο, με πρωτεργάτη τον τότε Πρόεδρο Ηλία Καραβίδα, το οποίο και το πέτυχε σε μεγάλο βαθμό. Βλέπουμε σήμερα εδώ τα αποτελέσματα αυτής της επιτυχίας, βλέπουμε τους τότε νεολαίους με γκρίζους κροτάφους πλέον, αλλά πάντα νέους και πάντα δίπλα στον Σύλλογο.

Αυτή η πνευματική και κοινωνική ευρωστία του Συλλόγου, θα ήταν ενδεχομένως μια φευγαλέα αναλαμπή χωρίς διάρκεια, αν δεν υπήρχε ένα σταθερό σημείο αναφοράς, μια Στέγη, μια Λέσχη, μια Φωλιά. Ένα όνειρο λοιπόν, που είχε ξεκινήσει από τον Σωτήρη Μάτη γύρω στο 1965, πήρε σάρκα και οστά 10 χρόνια αργότερα, στις 22/11/1975, με τα εγκαίνια της ιδιόκτητης πιά Λέσχης μας.

Το Δ.Σ. που έκανε τα εγκαίνια της Λέσχης μας αποτελείτο από τους : Ηλία Καραβίδα, Τάσο Βάντη, Κώστα Πούλιο, Κώστα Γκρίζο, Περικλή Ρέχα, Τάσο Καζλάρη και Ηλία Ματθαίου, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν τα ονόματα όλων : Από αυτό του κ. Δημήτρη Ζάννα, που στάθηκε πάντοτε μέγας αρωγός στον Σύλλογο, έως και του καθενός, που έδωσε από το υστέρημά του ό,τι μπόρεσε.

Η ύπαρξη της Λέσχης υπήρξε σταθμός στην ιστορία του Συλλόγου και επέδρασε καταλυτικά και αποφασιστικά στην μετέπειτα πορεία του.

Η ύπαρξη στέγης, η προσέλευση της νεολαίας και η συμμετοχή του καθηγητού Φυσικής Αγωγής και χοροδιδάσκαλου Γιάννη Μπάμπα, δημιούργησαν το 1976 τον Χορευτικό Όμιλο του Συλλόγου, που αποτελούμενος από μαθητές, φοιτητές, σπουδαστές και εργαζόμενους και μετά από πολλές ώρες μόχθου, προέβαλλε με τις εμφανίσεις του το Σύλλογο και το Λιβάδι σε άπειρες πολιτιστικές εκδηλώσεις εντός και εκτός πόλεως,

Το 1978 η παλιά φρουρά αποτραβήχτηκε, δίνοντας την σκυτάλη σε άξια Λιβαδιώτικα χέρια, σε νέο αίμα, σε φρέσκιες ιδέες.

Οι προεδρίες του Γιώργου Χατζημπούσιου συνέχισαν ακάθεκτα την ανοδική πορεία του Συλλόγου, επιτυγχάνοντας περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των μελών και χαρίζοντας στον παιδόκοσμο του Λιβαδίου την Παιδική Χαρά, που μέχρι σήμερα απολαμβάνουν όλοι, και τους χώρους άθλησης Μπάσκετ και Βόλλεϋ.

Ο Σάκης Καρασούλης και ο αδικοχαμένος Βαγγέλης Μόσχης που ακολούθησαν, αξιοποίησαν την ύπαρξη της Λέσχης, πλουτίζοντάς την με νέες εκδηλώσεις και νέο εξοπλισμό.

Ο Γιάννης Μπάμπας ανέβασε και πάλι τον Χορευτικό Όμιλο στα ύψη, συγκεντρώνοντας γύρω του νέα φουρνιά παιδιών και ίδρυσε την πρώτη Τράπεζα Αίματος του Συλλόγου.

Ο πρόωρα επίσης χαμένος Κώστας Πούλιος που ακολούθησε, συνέχισε το ίδιο έργο με την ίδια ζέση.

Η οικονομική εξόρμηση για την κατασκευή και τοποθέτηση της προτομής του Ήρωα Γεωργάκη Ολύμπιου σε πλατεία της Θεσσαλονίκης πέτυχε και το επόμενο Δ.Σ. με Πρόεδρο τον Γιάννη Φακαλή, κατόρθωσε να διοργανώσει μια άρτια τελετή στην Πλατεία της ΧΑΝΘ, όπου στήθηκε η προτομή του Ήρωα στις 21-11-1993, παρουσία Υπουργών, του Δημάρχου κ. Κοσμόπουλου, Βουλευτών κλπ.

Η τετραετία 1993 -1997, ήταν επίσης μια γόνιμη περίοδος για τον Σύλλογο, που την σημάδεψαν σημαντικά έργα και δράση : Αγοράστηκε επί Δ.Σ. των Γιάννη Φακαλή, Αχιλλέα Τσιαμπαλή, Άσπας Καραβίδα, Κώστα Γκρίζου, Κώστα Μουσένα, Αυγής Γαλάνη και Λάζαρου Μπάμπα και ανακαινίστηκε η διπλανή αίθουσα, που διπλασίασε τον χώρο μας, του έδωσε την σημερινή μορφή και προσέδωσε ακόμη μεγαλύτερη ευελιξία στις δραστηριότητες του Συλλόγου. Εκδόθηκε το 1995 το πρώτο Ευρετήριο του Συλλόγου, με τον τίτλο «Παροικία Λιβαδιωτών Θεσ/νίκης», με την επιμέλεια της άοκνης Άσπας Καραβίδα.

Την σκυτάλη από τον Γιάννη Φακαλή ανέλαβε ο Μήτσος Τσανούσας, έγκριτο μέλος του δικαστικού σώματος, συνεχίζοντας το έργο των προηγουμένων και επαυξάνοντάς το.

Ακολούθησε ο πανταχού παρών, ακούραστος και πολλές φορές αφανής από σεμνότητα παρά την τεράστια προσφορά του Κώστας Γκρίζος.

Ο Τάσσος Δίκας, ο νέος Πρόεδρος το 2001 και οι συν αυτώ και για πρώτη φορά 3 νεολαίοι, με φρέσκιες ιδέες, με όρεξη, με νέα οράματα και στόχους, ανέβασαν τον πήχυ ψηλά με πολλές εκδηλώσεις και δραστηριότητες.

‘Ηδη η συμμετοχή της νεολαίας άρχισε να αποδίδει καρπούς και από τότε, σταθερά έως και σήμερα, υπάρχουν πάντοτε 3 νεολαίοι, φοιτητές ή μη, στα 7μελή Δ.Σ.

Τα μετέπειτα Διοικητικά Συμβούλια, με Πρόεδρο τον υποφαινόμενο, δεν έκαναν τίποτε άλλο από το να συνεχίζουν αξιοπρεπώς μέχρι και σήμερα, να προσπαθούν να κρατήσουν τον πήχυ στα ύψη των αρχών που ετέθησαν με την έναρξη του 21ου αιώνα, βάζοντας απλώς ρεφενέ ο καθένας τις δυνατότητές και τις δεξιότητές του. Κι αυτά όλα, μέσα σε ένα πνεύμα πατριδογνωσίας και όχι πατριδολαγνείας, μέσα σε ένα πνεύμα διατήρησης και μετεξέλιξης της παράδοσης των προγόνων μας και όχι περιστασιακής νεκρανάστασης των εθίμων τους.

Στο νέο αναμορφωμένο καταστατικό του Συλλόγου μας με την τροποποίηση του 2007, αναφέρονται οι σκοποί του Συλλόγου μας, που είναι :

1. Η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη, η επικοινωνία και η αμοιβαία υποστήριξη των μελών που τον αποτελούν

2. Η περίθαλψη και υποστήριξη αναξιοπαθούντων και ανίκανων για κάθε εργασία μελών του

3. Η σύσφιξη των πατριωτικών και κοινωνικών δεσμών μεταξύ των Λιβαδιωτών γενικά, ανεξάρτητα από τον τόπο της διαμονής τους

4. Η παρακολούθηση των αναγκών του Λιβαδίου και η κατά το δυνατόν παρέμβαση για τη θεραπεία τους

5. Η ανύψωση του πολιτιστικού και πνευματικού επιπέδου των Λιβαδιωτών και γενικότερα των μελών του Συλλόγου και των φίλων του

6. Η ανάπτυξη των αθλητικών δραστηριοτήτων των μελών και φίλων του, η ενασχόληση με όλες τις μορφές άθλησης, καθώς και η προώθηση της έννοιας της φυσιολατρείας και του ερασιτεχνικού αθλητισμού ως προτύπων συμπεριφοράς

7. Η γενικότερα κοινωνική δραστηριότητα μεταξύ των μελών και φίλων του Συλλόγου, αλλά και σε συνεργασία με άλλους Συλλόγους, που έχουν συναφείς σκοπούς

8. Η επιστημονική έρευνα και η εν γένει προώθηση και στήριξη των επιστημονικών θεμάτων, καθώς και η αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού των μελών και των φίλων του

9. Η με κάθε τρόπο βοήθεια και στήριξη των αρχαιολογικών και γενικότερα κάθε μορφής ερευνών για την ανάδειξη της ιστορικότητας του Λιβαδίου και της ευρύτερης περιοχής του, καθώς και η προστασία των μνημείων του Λιβαδίου και της ευρύτερης περιοχής από όποιας μορφής καταστροφές, αντιεπιστημονικές παρεμβάσεις από οποιονδήποτε παράγοντα, εξωθεσμικό ή μη.

Και αυτά τα σημεία, δεν είναι τυποποιημένες και ξύλινες εκφράσεις, όπως τις συναντά κανείς στα καταστατικά ακόμη και ανενεργών Συλλόγων, αλλά είναι ένας τρόπος ζωής για τα μέλη και τους φίλους μας.

Αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, Αγαπητές φίλες και φίλοι, Κυρίες και Κύριοι

Τίποτε από όλα αυτά δεν θα ήταν εφικτά, αν ο Σύλλογος δεν πλαισιωνόταν από ανθρώπους της προσφοράς, από ανθρώπους της ανιδιοτέλειας, από ανθρώπους της ευγενούς κατάθεσης ψυχής, μέλη ή και φίλους μας. Το να επιχειρήσει να τους μνημονεύσει κανείς όλους, κινδυνεύει ή να μακρηγορήσει υπέρμετρα ή να λησμονήσει κάποιους και θα ήταν άδικο.

Αλλά μου είναι αδύνατον προσωπικά να μην μνημονεύσω, αν και γνωρίζω ότι θα υποστώ καρτερικά την μήνι της σεμνότητάς του, πέρα από όλους τους άλλους μεγάλους μας δωρητές, τον μέγα πνευματικό δωρητή του Συλλόγου μας, το άξιο τέκνο του Λιβαδίου, τον κύριο Κώστα Προκόβα. Ο Κώστας Προκόβας μας εδώρησε τα δικαιώματα δύο μεγάλων έργων του, ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΗΣ και ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΚΟΥΤΣΟΒΛΑΧΙΚΗΣ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ, τα οποία όλοι μας τα απολαύσαμε και τα απολαμβάνουμε. Μας εδώρησε επίσης και άλλα δύο του βιβλία, τα οποία είναι υπό έκδοση, ΟΙ ΚΑΙΡΟΙ, Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ - ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ ΟΛΥΜΠΟΥ και τα ΛΑΪΚΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ, τα οποία εντός ολίγων εβδομάδων θα τα απολαύσουμε όλοι μας και πάλι. Ο ομιλών έχει την ευτυχία να έχει διαβάσει τα χειρόγραφα και σας διαβεβαιώνει ότι ο αγαπημένος μας Κώστας, ο άνθρωπος που μας ακούμπησε την ψυχή με το Κιόσκι μας και τους ντροπαλούς πανσέληνους έρωτές μας, θα μας συγκινήσει και πάλι με την γλαφυρότητα της πέννας του και την απέραντη ευαισθησία της γραφής του.

Μου είναι αδύνατον επίσης να μην μνημονεύσω δύο άλλες μεγάλες προσωπικότητες του Συλλόγου μας, τον κύριο Δημήτρη Ζάννα, μέγα δωρητή μας, τον νυν Πρόεδρο του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και Πρώτο Δήμαρχο Θεσσαλονίκης μετά τη μεταπολίτευση, καθώς και τον κύριο Γιάννη Τριάρχου, τον Επίτιμο Πρόεδρό μας. Οι δύο αυτές προσωπικότητες τιμήθηκαν πρόπερσι από την Πολιτεία μαζί με άλλες έξη συνολικά, για την αντιστασιακή τους δράση στην Κατοχή.

Δεκάδες φωτισμένοι Πανεπιστημιακοί Δάσκαλοι, κατέθεσαν τις τεράστιες γνώσεις τους στα μέλη μας. Δεκάδες ειδικοί επιστήμονες, ιατροί, σεισμολόγοι, πολεοδόμοι, ιστορικοί, αρχαιολόγοι, ενημέρωσαν τα μέλη μας για θέματα του ενδιαφέροντός τους. Ο μαέστρος και μουσικοσυνθέτης Άκης Γεροντάκης οργάνωσε τη μουσική μας ομάδα και μας χάρισε όμορφες συναυλίες στην Θεσσαλονίκη και υπέροχες βραδυές υπό το σεληνόφως στο Κιόσκι.

Κλίνουμε το γόνυ στη μνήμη του πρόωρα αδικοχαμένου μας Βασίλη Θεοδωρή, του αγαπημένου μας Μπίλλη, που ζωντάνεψε τη λέσχη μας, την έκανε επί μία δεκαετία πόλο συσπείρωσης. Ως ελάχιστο φόρο τιμής στη ευγενική του φυσιογνωμία, αφιερώνουμε τη σημερινή εκδήλωση στη μνήμη του. Μπίλλη μας, η απουσία σου μας φτώχυνε, δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ, θα είσαι πάντα στην καρδιά μας.

Χαιρετίζουμε την αγάπη με την οποία μας περιβάλλουν οι αδελφοί Σύλλογοι, Κατερίνης, Ελασσόνας, Αθήνας και ο Εξωραϊστικός Σύλλογος του Λιβαδίου.

Νοιώθουμε ως Συμβούλιο την εσωτερική ανάγκη να τους ευχαριστήσουμε από καρδιάς για την προσφορά τους, όπως και τόσους και τόσους άλλους, για όλα όσα προσέφεραν στο Σύλλογο.

Στεναχωριόμαστε που ο αδελφός Σύλλογος της Λάρισας βρίσκεται σε παρατεταμένη αγρανάπαυση και κάνουμε έκκληση στους νέους Λιβαδιώτες κατοίκους της Λάρισας να ενεργοποιηθούν για την αναβίωση και επαναδραστηριοποίησή του.

Ελπίζουμε να δημιουργηθεί το ταχύτερο ο νέος Σύλλογος Λιβαδιωτών Σποράδων με έδρα την Σκιάθο, όπου τόσοι και τόσοι Λιβαδιώτες και φίλοι διαβιούν μονίμως εκεί.

Ευελπιστούμε πως το Λιβάδι θα αρχίσει να σπάζει το κέλυφος της εσωστρέφειάς του.

· Προτείνουμε να αρχίσει τις ρωγμές αδελφοποιούμενο με την Κοινότητας της Βλάστης του νομού Κοζάνης, της πατρίδας του συναγωνιστή του Γεωργάκη Ολυμπίου Γιάννη Φαρμάκη. Μαζί πήγαν στο θάνατο οι δύο ήρωες, ας αδελφοποιηθούν στη ζωή τα χωριά τους.

· Προτείνουμε την αδελφοποίηση με την Ηράκλεια Σερρών, που οι περισσότεροι κάτοικοί της είναι λιβαδιώτικης καταγωγής και μας τίμησαν με την επίσκεψή τους εδώ προσφάτως, ψάχνοντας τις ρίζες τους.

· Συμφωνούμε απολύτως με την πρόταση του φίλου Γιώργου Ράπτη, να αδελφοποιηθεί το Λιβάδι με την Αταλάντη, τον τόπο όπου μετακινήθηκαν μαζικά οι Λαζαίοι. Ίσως έτσι αρχίσει να δημιουργείται ένα δίκτυο περιοχών όπου οι Λιβαδιώτες ιστορικά είχαν έντονη παρουσία.

· Σε πρόσφατες επισκέψεις του στις καμμένες περιοχές της νότιας Ηλείας στην Πελοπόννησο, ο ομιλών ανακάλυψε κοινωνικές ομάδες Βλάχων στην Φιγάλεια και στην Ανδρίτσαινα, ανακάλυψε και καθηγητές του τοπικού Λυκείου με καταγωγή από την οικογένεια των Λαζαίων. Ίσως η αδελφοποίηση του Λιβαδίου με την ηρωική Ανδρίτσαινα, θα ήταν ένα καλό άνοιγμα του χωριού προς τα έξω. Η προεργασία έχει ήδη γίνει και ο δρόμος είναι ανοιχτός.

Κάνουμε έκκληση στις Δημοτικές αρχές του Λιβαδίου και γενικότερα σε όλους τους βαθμούς Αυτοδιοίκησης, να στηρίζουν θερμά και εμπράκτως κάθε προσπάθεια όλων των Συλλόγων μας. Είμαστε όλοι εμείς η φωνή του Λιβαδίου προς τον έξω κόσμο, είμαστε εμείς που δημοσιοποιούμε παντού την ιστορία, τα προβλήματα και τις ανάγκες του χωριού μας, είμαστε εμείς που κατά μόνας συντηρούμε την δημόσια ύπαρξη και παρουσία του στα μεγάλα αστικά κέντρα και όσο μπορούμε, στα μέσα ενημέρωσης. Είναι αναγκαία λοιπόν η έμπρακτη και συνεχής αλληλεγγύη προς όλους τους πολιτιστικούς φορείς του τόπου, με κάθε μέσο και κυρίως με την οικονομική στήριξή τους.

Ίσως ήρθε η ώρα της συσπείρωσης όλων μας και της δημιουργίας ενός 2βάθμιου οργάνου, μίας Ομοσπονδίας Συλλόγων των απανταχού Λιβαδιωτών της γης, ώστε η φωνή μας, πιο δυνατή, να ασκήσει όπου χρειάζεται, κυρίως στην τοπική, νομαρχιακή και κεντρική εξουσία και στα μεγάλα κέντρα αποφάσεων, Αθήνα και Βρυξέλλες, την απαραίτητη πίεση για το καλό του Λιβαδίου και των κατοίκων του.

Και όσον αφορά, τόσο την επίσημη πολιτεία, όσο και τις αρχές της πόλης μας, της Θεσσαλονίκης, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι καλό θα ήταν να σκύψει πάνω στα ζητήματα αυτά που προβάλλονται έντονα από την ιστορία του Συλλόγου μας. Να δει με καθαρότερο μάτι, αν και πώς θα πρέπει να στηρίζει τέτοιες προσπάθειες. Να αξιολογεί ενδεχομένως καλύτερα τις επιχορηγήσεις της, όταν, πότε και πού τις δίνει και γιατί. Να αποτίσει επιτέλους τον δέοντα φόρο τιμής στον μεγάλο ήρωα Φιλικό Γεωργάκη Ολύμπιο, τον επιτελικό στρατιωτικό νου της Επανάστασης του 1821 στα Βαλκάνια, που μαζί με τον Ρήγα Φεραίο, τον θεωρητικό της νου, έθεσαν με τις θυσίες τους τις βάσεις για την απελευθέρωσή μας. Να ιεραρχεί καλύτερα την ονοματολογία των οδών της και να μετονομάσει κάποια λεωφόρο της Θεσσαλονίκης με σημερινό, ανώδυνο και αμιγώς γεωγραφικό στίγμα όνομα, σε λεωφόρο Γεωργάκη Ολυμπίου. Ίσως η οδός Λαγκαδά, από την Πλατεία Δημοκρατίας έως τον κόμβο του Δήμου Νεαπόλεως, να είναι μία κάποια καβαφική λύσις. Ο Σύλλογος υποκατέστησε την Πολιτεία, προσφέροντας το άγαλμα του Ήρωα. Ας ανταποδώσει και η Πολιτεία τα ίσα.

Αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, Αγαπητές φίλες και φίλοι, Κυρίες και Κύριοι

Πώς να μερέψει ο νους σ’ ένα σεντόνι. Πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σχοινιά, γράφει ο ποιητής. Πώς να κλείσεις σε λίγες παραγράφους μια ζωή 100 ετών, που την έγραψαν χιλιάδες άνθρωποι σε διαφορετικές εποχές, κάτω από διαφορετικές ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες, μέσα από πολέμους, καταστροφές, εμφυλίους, πραξικοπήματα και δημοκρατική ομαλότητα;

Ίσως η αρραγής αυτή αιωνόβια σχέση όλων αυτών των ανθρώπων γύρω από ένα κύτταρο συσπείρωσης όπως είναι ο Σύλλογός μας, να είναι η απάντηση στα μεγάλα ερωτήματα της εποχής μας. Μιάς εποχής σκληρής, ανηλεούς, ανάλγητης, άκαρδης, κυνικής και ωμής, μιάς εποχής όπου η οικονομία και οι δείκτες της έχουν πνίξει την κοινωνική ευαισθησία και έχουν περιθωριοποιήσει την αλληλεγγύη και την συμπαράσταση. Μιάς εποχής όπου οι λέξεις τείνουν να χάσουν το νόημά τους, όπου οι πόλεμοι βαφτίζονται ανθρωπιστικοί, οι ανθρώπινοι θάνατοι παράπλευρες απώλειες. Μιάς εποχής όπου η ιστορία μας αλλοιώνεται και ξαναγράφεται κατά παραγγελία, με την πέννα των ανιστόρητων ισχυρών, ή θάβεται. Μιάς εποχής όπου ο ανελέητος και χωρίς κανόνες ανταγωνισμός πατάει επί πτωμάτων, υπολογίζοντας μόνο χρηματιστηριακά μεγέθη και όχι ανθρώπινες ψυχές και αξιοπρέπειες.

Ίσως η πολύχρωμη πολιτικά, διαταξική και υπερταξική κοινωνικά, διαστρωματωμένη μορφωτικά και πολυεπίπεδη οικονομικά πληθυσμιακή ομάδα που απαρτίζει το Σύλλογό μας, να είναι μία απάντηση στις περισπούδαστες αναλύσεις των ειδικών περί κοινωνικής συνοχής.

Ίσως η θαλπωρή της λέσχης μας, όπου μπροστά σε ένα ποτηράκι με ιαματικό τσίπουρο Λιβαδίου, άνθρωποι κάθε κοινωνικής τάξης, διανοούμενοι και επαγγελματίες, φοιτητές και άνθρωποι του μόχθου, καλοστεκούμενοι και μεροκαματιάρηδες, νοιώθουν μέλη μιάς και της ίδιας οικογένειας, να είναι η απάντηση στους πολυδιαφημισμένους δερμάτινους καναπέδες της μοδάτης ψυχανάλυσης και την αθρόα και ασυλλόγιστη λήψη αντικαταθλιπτικών φαρμάκων.

Πολύ πιθανόν να μην είναι σε όλα αυτά η απάντηση. Είναι όμως κάτι πολύ ανθρώπινο, κάτι γνήσιο και ατόφια λαϊκό, κάτι που λείπει από τη ζωή όλων μας, κάτι που δεν μπορεί να μας το προσφέρει η περιρρέουσα ατμόσφαιρα της χύδην διασκέδασης, τηλεοπτικής ή μη. Είναι κάτι που μας κάνει όλους μας και τον Σύλλογό μας, να νοιώθουμε έφηβοι 100 ετών και με προθέσεις να τα χιλιάσουμε.

Κι εσείς, έφηβοι και νέοι που έπεσθε ημών, να ξέρετε ότι από εσάς απαιτούμε τη συνέχεια, απαιτούμε το σεβασμό της ιστορίας, απαιτούμε το κάτι παραπάνω από το ό,τι εμείς μπορέσαμε, απαιτούμε το ‘άμες δε γεσόμεθα πολλώ κάρρωνες’ να το εφαρμόσετε στην πράξη. Εμείς θα είμαστε δίπλα σας, αρωγοί στα καλά σας και αυστηροί στα κακά σας. Ξεπεράστε μας προς το καλύτερο, σας το ζητούμε εμείς, σας το εκλιπαρεί ο τόπος, σας το απαιτεί η ιστορία, σας το επιβάλλει η συνείδησή σας.

Κι αυτό γιατί κατά βάθος όλοι ξέρουμε, άλλος ενσυνείδητα, άλλος από ένστικτο, το πόσο δίκιο έχει ο Καβάφης, όταν μας έλεγε ότι ‘Καινούργιους τόπους δεν θα βρούμε, δε θα βρούμε άλλες θάλασσες. Η πόλις θα μας ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάμε τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάμε και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ' ασπρίζουμε’.

Αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, Αγαπητές φίλες και φίλοι, Κυρίες και Κύριοι

Σημασία έχει το ταξίδι έλεγε ο ποιητής. Και το ταξίδι του Συλλόγου μας ήταν μακρύ και θα είναι μακρύτερο.

Οι άνθρωποι είναι οι μνήμες τους. Κι εμείς, τα μέλη και οι φίλοι του Συλλόγου μας, αμνήμονες δεν θα γίνουμε ποτέ, γιατί θα παραμείνουμε πάντοτε άνθρωποι.

Αιωνία η μνήμη λοιπόν, όλων όσοι συνέβαλαν να σταθεί ο Σύλλογός μας στα πόδια του και να πορευθεί μέχρι σήμερα. Αιωνία η μνήμη λοιπόν, των ανθρώπων που με τόσο πάθος αγάπησαν το Λιβάδι μας και τον Σύλλογό μας. Αιωνία η μνήμη λοιπόν, όλων όσοι διαμόρφωσαν με τον μόχθο τους και έγραψαν με την προσωπική τους πέννα τα 100 χρόνια της Συλλογικής μας ζωής.

Αιωνία η προσφορά όλων των ζώντων, που συνεχίζουν το έργο των απελθόντων, με πνεύμα ανιδιοτελούς λογικής, με πνεύμα κατάθεσης ψυχής για τον τόπο και την πηγή της ρίζας τους, το Λιβάδι μας, για τον τόπο και την πηγή της αγάπης τους και πολλές φορές της οργής τους, όταν οι ταγοί προδίδουν τα όνειρά τους, όταν οι όποιες εξουσίες παρεμβαίνουν αλλοιώνοντας τα μνημεία και την ιστορία μας, όταν η μικροπολιτική σκοτώνει την σημερινή μας ουτοπία, που θα είναι η πραγματικότητα του αύριο.

· Εμείς θα συνεχίζουμε να ονειρευόμαστε, έξω και πέρα από ό,τι μίζερο και ισοπεδωτικό κελεύει η νέα τάξη πραγμάτων.

· Εμείς είμαστε πάντα εδώ, ασυμβίβαστοι σε όσους θα επιχειρίσουν να μας παρεκκλίνουν από τα όνειρά μας.

· Εμείς είμαστε πάντα εδώ, να στηρίζουμε κάθε καλή και ευγενή προσπάθεια.

· Εμείς είμαστε πάντα εδώ, να ταράζουμε τα νερά όταν πάνε να λιμνάσουν.

· Εμείς είμαστε πάντα εδώ, εδώ και 100 χρόνια, και θα είμαστε κι άλλα 1.000, να διακηρύσσουμε τη Ρωμιοσύνη μας στους περίεργους, τη Βλαχοσύνη μας στους άξεστους και αγροίκους ανιστόρητους και την αγάπη μας προς το Λιβάδι και προς κάθε γνήσια παρέμβαση γιά το καλό του τόπου μας.

Είμαστε και θα είμαστε πάντα και όλοι εδώ.

Αγαπητές συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, Αγαπητές φίλες και φίλοι, Κυρίες και Κύριοι

Σας ευχαριστούμε θερμά και από καρδιάς για την τιμή που μας κάνατε να έρθετε στα γενέθλιά μας εδώ στο Ζάννειο Πνευματικό Κέντρο και να μοιραστείτε τη χαρά μας.

Χρόνια μας πολλά και να τα χιλιάσουμε

Θεσσαλονίκη 16 Αυγούστου 2008

Γιώργος Συνεφάκης, Διονύσης Κοκκινοπλίτης, Εύη Παπαδάμ, Κώστας Μουσένας,

Αλίκη Χαλκιά, Άννα Γαζέτη, Μαρία Καψάλη